Fruittelers: schade door nachtvorst is historisch groot

Van de totale Zeeuwse fruitoogst is 30 tot 50 procent verloren gegaan door de nachtvorst. Volgens Van 't Westeinde is een boomgaard met vorstschade een vervelend zicht. "Het ziet eruit alsof iemand met een vlammenwerper door die tuingaard is gegaan, zo bruin ziet het eruit."

Lees ook: 'Alsof er een vlammenwerper door de boomgaard is gegaan'

Tussen fruittelers zijn er grote regionale verschillen. De telers die dichtbij de zee zitten hebben minder schade, door de invloed van de zee was het daar minder koud. Vooral de telers in het oosten van Zeeland, en dan met name het oosten Zeeuws-Vlaanderen, werden zwaar getroffen. 

Ook tussen verschillende appelrassen zijn de verschillen groot. Bij bewaarappels als Junami, Elstar en Jonagold is de schade het grootst. In sommige boomgaarden is driekwart van de appels verloren gegaan. De meeste schade kwam door het kapotvriezen van de bloesems.

De perenoogst is minder zwaar getroffen. Zo'n 30 procent van de perenoogst is verloren door de nachtvorst. Dat komt vooral doordat peren bij vorstschade vaak kunnen doorgroeien. Dan krijg je peren zonder klokhuis. Appels kunnen, als het klokhuis wordt beschadigd door vorst, niet doorgroeien. 

Lees ook: Peren zonder klokhuis door forse vorstschade

Een ander verschil tussen fruittelers is of ze zoet water hadden om mee te beregenen. Dat bevriest en vormt een beschermend ijslaagje om de bloesem heen. Het is misschien contra-intuïtief, maar het ijs beschermt dus tegen vorstschade.

De inzet van windmachines of warmtekanonnen had weinig zin, denkt Van 't Westeinde. "Dat heeft de schade nauwelijks beperkt, daarvoor vroor het te lang. De temperatuur dook 's nachts acht à negen uur lang onder nul. Alleen beregenen helpt dan nog." 

Maar dan moet je dus wel zoet water hebben. En dat is een probleem in een provincie met vooral veel brak water. Door het gebrek aan zoet water dreigt Zeeland zijn koploperspositie in Nederland op het gebied van de fruitteelt kwijt te raken, waarschuwt Van 't Westeinde. "In andere fruitregio's in Nederland kunnen telers zoet water uit sloten oppompen. Hier kan dat meestal niet."

De fruitoogst is dit jaar dus historisch slecht, maar of het financieel ook een rampjaar wordt, moet volgens Van 't Westeinde nog blijken. "Als de prijs veel beter is dan in voorgaande jaren, kan dat nog wat goedmaken. Maar een fruitteler die nog maar 25 procent van zijn fruit kan oogsten, heeft natuurlijk sowieso een beroerd seizoen, wat de prijs ook wordt."

Het prijsniveau per appel of peer wordt afhankelijk van de oogsten in concurrerende landen. Vooral Oost-Europese landen vormen door de lage loonkosten belangrijke concurrentie voor de Zeeuwse fruittelers. Voor de appeltelers is dat slecht nieuws, want in bijvoorbeeld Polen was er veel minder vorstschade dan hier. Dat komt onder meer doordat de bomen daar later tot bloei komen.

Voor de perentelers is dat minder erg. In Polen worden namelijk nauwelijks peren geteeld, omdat het klimaat er niet geschikt voor is. Nederland en België zijn klimaattechnisch de beste plek om perenrassen zoals Conference te telen.

Lees ook: Zeeuwse telers profiteren van vorstschade in Oost-Europa