'Hier ging Mondriaan naar de wc'
Mondriaan te logeren
Chris Wisse (64) uit Oostkapelle is familie van twee mensen waar Mondriaan over de vloer kwam: Bram Louwerse en Ko Wisse. Hij showt foto's uit het familie-album. Kiekjes van plekken in Domburg waar kunstenaar Piet Mondriaan lang geleden regelmatig kwam. Een nostalgisch plaatje van vrouwen in dracht bij de voormalige boerderij van Bram Louwerse aan de Brouwerijweg. En een foto van Mondriaan tussen kinderen, onder wie de kleine Jane Wisse, die later model zou staan voor het schilderij Zeeuws meisje.
Gelovig maar ook humor
"Mijn overgrootvader Bram Louwerse was diep gelovig. Maar hij was ook een beetje anders. Hij stond open voor anderen en had humor, hij maakte veel grappen. Hij voedde zijn dochters op als mannen. Omdat hij anders was, stelde hij zich waarschijnlijk open voor deze kunstenaars", vertelt Wisse.
"Hij stond open voor anderen"
Bram Louwerse raakte bevriend met kunstschilder Jan Toorop die bij hem logeerde wanneer hij in Zeeland werkte. Toorop was geïnteresseerd en geboeid door de vroomheid van de Zeeuwen. ''Op het schilderij Gebed voor de Maaltijd heeft hij Bram en zijn gezin afgebeeld", zegt Wisse. Wisse toont een grote, imposant uitziende bijbel. "Deze was van Bram. Het is het enige tastbare waarvan ik zeker weet dat zowel Mondriaan als Toorop die moet hebben gezien. Want drie keer per dag las Bram hier uit voor. En daarna was er dan tijd voor andere dingen." Het was Toorop die Mondriaan naar Domburg haalde.
Recht voor zijn raap
Mondriaan huurde een kamer bij Pension Juliana aan de Ooststraat. "Dat had toen kamers met stromend water, heel bijzonder voor die tijd." Pension Juliana is nu het moderne hotel Bij Juuls. Binnen hangt een replica van het schilderij Zeeuwse boer dat Mondriaan maakte. Model daarvoor stond de overgrootvader van Chris, Ko Wisse, toen de uitbater van het pension. "Oba Ko Wisse was een echt mensen-mens. Hij maakte snel vrienden en ook hij hield van grappen ", zegt Chris Wisse.
Schijtuus
Wisse heeft nog een foto van het oude schijtuus van pension Juliana. ''Het is voor het eerst dat ik hier aan de achterkant kom. Ik herken de schuttinkjessfeer uit die tijd. Hier stond die wc. Best een indrukwekkende gedachte: dat Mondriaan hier naar de wc ging, dat Ko daarna moest en zou hebben gezegd 'Jongen, wat stienk jie'. Ik weet zeker dat hij zoiets zou zeggen, want zo was hij, recht voor zijn raap", lacht Wisse.
Het jaar 2017 is uitgeroepen tot het jaar van De Stijl. Tijdens lezingen en exposities is er aandacht voor de kunststroming. Hoe bijzonder is het voor Chris Wisse om familie te zijn van mensen die Mondriaan te gast hadden? Wisse is nuchter, het doet hem niet veel. "Maar het heeft wel de verhalen binnen de familie levend gehouden, want naarmate Mondriaan bekender werd, werd het telkens weer opgerakeld: die heeft bij ons gelogeerd."
