Kan ik met een gerust hart mosselen eten? (video)

Kan ik met een gerust hart mosselen eten? (video)
Kan ik met een gerust hart mosselen eten? (video) © OZ
flup giftige schelpdieren voxpops

Veilig of niet?

UTRECHT - Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, de NVWA, komen de de meeste mosselen en oesters die op de markt zijn uit gebieden waar het giftige tetrodotoxine (TTX) niet is vastgesteld. Er zijn twee productiegebieden in de Oosterschelde waar wel een te hoge concentratie tetrodotoxine is gemeten.
Grenswaarde
Die twee gebieden zijn Oosterschelde Noord en Oosterschelde Oost. De hoogst gemeten waarden tetrodotoxine in de monsters uit die gebieden zijn 33 µg/kg en 253 µg/kg en dat is dus meer dan de grenswaarde van 20 µg/kg die voor die gifstof gehanteerd wordt, waarbij µg/kg staat voor microgram per kilo. Ter vergelijking: de adem van een weggebruiker mag 220 microgram alcohol bevatten per liter uitgeademde lucht. 

Gevaarlijk

Tetrodotoxine is een gevaarlijke gifstof. Voor een volwassene van zeventig kilo is een dosis van 24 milligram dodelijk. Bij de hoogst gemeten waarden bij monsters uit het oostelijk deel van de Oosterschelde zou je ruim negentig kilo moeten eten voor een dodelijke dosis.

Ernstig ziek

Maar tetrodotoxine is ook al in lage concentraties gevaarlijk, het kan ernstige zenuwschade veroorzaken. Volgens Benno Bruggink van de NVWA kan een volwassen persoon van zeventig kilo al ernstig ziek worden door het eten van 400 gram giftige mosselen, als je uitgaat van de hoogst gemeten concentratie tetrodotoxine .
Maatregelen
In overleg met de oester- en mosselhandelaren zijn er maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat geen mosselen met een te hoge concentratie TTX op de markt komen. Schelpdieren uit de verwatergebieden in de noordelijke en de oostelijke tak van de Oosterschelde mogen alleen worden verhandeld als ze zijn getest en dus kan worden aangetoond dat ze geen TTX bevatten.
Man eet mossel
Man eet mossel © OZ

Veilig

De mosselen die in de winkel of het restaurant terechtkomen zijn dus veilig, benadrukt zowel de NVWA als het Mosselbureau in Yerseke, dat de mosselsector vertegenwoordigt. Alleen mosselen die veilig zijn en dus nauwelijks of geen TTX bevatten worden te koop aangeboden.

Niet rapen

Wel krijgen particulieren het advies om van de oesters en de mosselen af te blijven. Het wordt afgeraden om in de oostelijke en noordelijke delen van de Oosterschelde schelpdieren te rapen voor eigen gebruik. 
Kaart giftige mossels Oosterschelde NVWA
Kaart giftige mossels Oosterschelde NVWA © NVWA
Wat is TTX?
Tetrodotoxine is een sterk neurotoxine dat voornamelijk met vissen, en dan met name kogelvissen, wordt geassocieerd. Het is nog niet bekend welk organisme verantwoordelijk voor de productie van tetrodotoxine in de Oosterschelde. Tot voor kort werd gedacht dat tetrodotoxine alleen voorkwam bij tropische en subtropische oceanen en zeeën, maar in Engeland is de gifstof al in 2013 aangetroffen in mosselen en oesters die in Europa zijn gekweekt en geoogst.
Wat doet TTX?
TTX veroorzaakt spierverlamming door het blokkeren van natriumkanalen in spieren en zenuwen, meldt het Frontoffice Voedsel- en Productveiligheid. De symptomen omvatten tintelend gevoel in de mond, misselijkheid, braken, diarree, duizeligheid, hoofdpijn, buikpijn, gevoelloosheid, spierzwakte, verstoorde coördinatie en spraak, spierverlamming, ademhalingsproblemen, verlaagde bloeddruk, verlaagde hartslag en bewusteloosheid. Blootstelling in hoge concentraties kan uiteindelijk tot de dood leiden. Symptomen zijn meestal waarneembaar binnen een half uur tot enkele uren na de blootstelling. Er is geen antigif beschikbaar.