Waarom het Zeeuws referendum tot nu toe een wassen neus is

Omroep Zeeland zet de gang van het Zeeuwse referendum vanaf 2013 op rijtje, te beginnen met de dag dat het referendum officieel mogelijk werd.
In werking treden van het provinciaal referendum

'Reken niet op ons'

Op initiatief van de Statenfracties van de PvdA, PVV, D66 en de Partij voor Zeeland werd in 2013 het raadgevend provinciaal referendum op de rol gezet. Hoewel de VVD meestemde met het voorstel werd de toon door fractievoorzitter Kees Bierens gelijk gezet:"Principieel zijn wij tegen een referendum. Dus als het daar ooit op aankomt, reken dan niet op onze steun." D66 voelde dat een jaar later aan den lijve; een voorstel om Zeeuwen mee te laten beslissen over controversiële onderwerpen werd weggestemd.
Staten weigeren referendum bij verkiezingen 2015

'Materie is te ingewikkeld voor burgers'

Dan waren er ook nog onafhankelijke burgers die een referendum wilden afdwingen over de kerncentrale in Borsele. Hoewel de benodigde 6.000 handtekeningen werden opgehaald maakte het plan geen kans in Provinciale Staten dat met een meerderheid het idee van tafel veegde. De argumenten waren: "Ik ben een beetje huiverig om zulke complexe onderwerpen aan de straat over te laten", door Jan Henk Verburg van de CU, en: "Deze materie is te ingewikkeld om aan de burgers over te laten", uit de monden van SGP, CDA en VVD.
Ook referendum kerncentrale Borsele geweigerd
En dan is er nu het referendum over de plannen met het fietsvoetveer. De actiegroep 'De boot moet blijven/De boot moet terug', wil bij monde van Sebastiaan Keijmel uit Breskens, dat de mogelijkheid om het huidige veer om te zetten naar een beperkt autoveer meegenomen wordt in de toekomstvisie.
Het instrument is er, maar als het zo moeilijk gemaakt wordt om er muziek uit te halen, dan is het bijna onmogelijk.
Roland de Wit, PVV Statenlid

PVV snapt niets van de weerzin

Een aantal oppositiepartijen in de Staten zijn voor het houden van een referendum over de autoboot. Vooral de PVV snapt helemaal niets van de weerzin van PS tegen een onderzoek naar de plannen van Keijmel. Zij juichen een referendum toe en zullen een motie indienen met het verzoek om het onderzoek alsnog te doen. Het referendum op zich stelt tot nu toe nog niet veel voor, aldus PVV Statenlid Roland de Wit. "Het instrument is er, maar als het zo moeilijk gemaakt wordt om er muziek uit te halen, dan is het bijna onmogelijk."
Het Provinciaal referendum stelt tot nu toe nog niets voor
Onder andere de VVD en SGP zijn mordicus tegen het referendum over het autoveer. Ze vinden de plannen 'niet realistisch' en vinden een referendum 'niet zo zinvol'. Ze blijven erbij dat de Staten hebben besloten om met de toekomstvisie voor het fietsvoetveer door te gaan zoals die nu is. En dat is zonder de mogelijkheid van een terugkeer naar een autoveer. Dat het plan van Keijmel aangeeft miljoenen te besparen ten opzichte van de plannen van de provincie is voor hen geen reden om dat te onderzoeken.
Nog nooit mocht de Zeeuwse kiezer zich uitspreken over een provinciaal referendum
Nog nooit mocht de Zeeuwse kiezer zich uitspreken over een provinciaal referendum © Omroep Zeeland

Foutieve aanvraag of niet?

Zelfs als er een meerderheid is voor het houden van een referendum, lijkt ook hier het plan al ver voor de finishlijn te stranden. De Provincie heeft de ontvankelijkheid getoetst en zegt dat de aanvraag van het referendum verkeerd getimed is. De beslissing om het autoveerplan niet mee te nemen in de toekomstvisie werd vorig jaar al vastgesteld toen een meerderheid van de Staten akkoord ging met de scenario's om de vaarten af te bouwen en een andere boot te kopen.
De actiegroep had toen binnen tien weken een referendum moeten aanvragen. Keijmel bestrijdt deze visie, hij zegt dat het referendum gebaseerd is op het businessplan dat uit de toekomstvisie voortkomt. Die zou rond deze tijd gepresenteerd worden, maar is uitgesteld. Tijdens de vergadering van Provinciale Staten op 15 december moet hier duidelijkheid over komen.
De provinciale Referendumverordening is gebaseerd op artikel 5 van de Grondwet. Deze zal niet vervallen, als de Wet raadgevend referendum wordt ingetrokken. De provinciale verordening zal dus niet worden ingetrokken.
Ruth Poppe-de Viet, Statenadviseur
Nu de nieuwe regering het landelijk raadgevend referendum met een spoedprocedure wil schrappen, lijkt het voor de hand liggen dat ook het provinciaal raadgevend referendum de kast in gaat. Maar daar wordt op het Abdijplein in Middelburg genuanceerder over gedacht. Statenadviseur Ruth Poppe-de Viet: "De provinciale Referendumverordening is gebaseerd op artikel 5 van de Grondwet. Deze zal niet vervallen, als de Wet raadgevend referendum wordt ingetrokken.
De provinciale verordening zal dus niet worden ingetrokken. Natuurlijk zou je kunnen evalueren of de Referendumverordening echt brengt wat je ervan hoopte , maar dat is een ander verhaal. " Of dat andere verhaal er toe leidt dat het provinciale referendum door de Staten zal worden afgeschaft, zal in de toekomst moeten blijken.

Lees ook: