Onderzoeksteam: Damen heeft wapenembargo omzeild

Onderzoeksteam: Damen omzeilde wapenembargo Libië

Damen Shipyards is de grootste schepenbouwer van Nederland en heeft onder meer een vestiging in Vlissingen. Het bedrijf levert al 35 jaar boten aan Libië en ging daar ook mee door toen er in dat land in 2011 een burgeroorlog uitbrak. Eind 2012 en begin 2013 leverde Damen vier boten aan Libië.

Burgeroorlog

Volgens Europese regelgeving had Damen die boten als militaire goederen moeten aanmerken, heeft het onderzoeksteam ontdekt. Dat terwijl er vanwege de burgeroorlog op dat moment geen militaire goederen aan Libië mochten worden geleverd.
Een woordvoerder van Damen geeft aan niet te kunnen reageren op de aantijgingen van het onderzoeksteam. Er liggen namelijk afspraken met de klant dat ze er geen uitspraken over doen. Wel is Damen in gesprek hierover met het ministerie van Buitenlandse Zaken.
© Jacqueline Strobos
Het onderzoeksteam DutchArms bestaat uit onderzoekers van Lighthouse Reports, Bellingcat en KRO-NCRV. Ze zijn in de papieren gedoken van Damen en daarin staat dat de boten van het type Stan Patrol 1605 (SPA) standaard worden geleverd met bevestigingspunten voor wapens. Uit foto's blijkt volgens de onderzoekers dat er op de boten ook daadwerkelijk bevestigingspunten voor wapens zaten.

Voor militaire doeleinden gebruikt

Door die bevestigingspunten voor wapens vallen de vier boten die Damen eind 2012 en begin 2013 leverde aan Libië onder de militaire goederen. dus had Damen ze niet mogen leveren. Bovendien blijkt uit het onderzoek door DutchArms dat de boten ook daadwerkelijk voor militaire doeleinden werden gebruikt.
Scheepswerf Damen in Vlissingen-Oost
Scheepswerf Damen in Vlissingen-Oost © Omroep Zeeland
Met behulp van digitale openbare informatie, zoals hoge resolutie satellietbeelden en de analyse van video's, hebben de onderzoekers van DutchArms een aantal van deze boten van Damen Shipyards gelokaliseerd. Ze blijken in veel gevallen bewapend te zijn met machinegeweren.

Mensensmokkelaars

Ook zouden de boten gebruikt zijn door mensensmokkelaars. Dat zou blijken uit een rapport van de Verenigde Naties uit juni 2017, waarin staat dat één van de boten bij mensensmokkel betrokken was. Ook duiken de boten op in beelden uit 2016 en 2017 waarop te zien is dat ze vol zitten met vluchtelingen. Bij een van die incidenten, op 21 oktober 2016, zouden twintig tot dertig vluchtelingen zijn omgekomen.
DutchArms heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken gevraagd of zij op de hoogte zijn van de levering van Damen Shipyards aan Libië. Volgens de onderzoekers heeft het ministerie aan hen laten weten met Damen te overleggen over de situatie en voor dat overleg is afgerond geen uitspraken hierover te doen.