Met gevaar voor eigen leven fietsend naar Zeeland

Met gevaar voor eigen leven fietsend naar Zeeland
Met gevaar voor eigen leven fietsend naar Zeeland © Centrum Ronde van Vlaanderen
Met gevaar voor eigen leven fietsen naar Zeeland
Het bijzondere verhaal van Paul Deman is te zien in het Centrum Ronde van Vlaanderen in Oudenaarde. Daar loopt tot en met mei 2019 de tentoonstelling 'Koersen in de Groote Oorlog', over wielerverhalen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Spion

Het verhaal van Deman is een van de onderwerpen. Hij werkte als spion en moest geheime boodschappen overbrengen naar het Belgische verzet dat opereerde vanuit Terneuzen en Middelburg. Nederland was neutraal in de Eerste Wereldoorlog. De boodschappen bestonden uit gegevens over de Duitse vijand. Waar zijn vliegveldjes gebouwd, hoeveel munitie wordt er gebruikt en waar bevinden zich de troepen?
Auteur en journalist Patrick Cornillie (foto, 1961) uit Lichtervelde schreef het boek 'Koersen in de Groote Oorlog' en kent alle ins-en-outs van het verhaal van Paul Deman. "Wielrenners werden vaak ingezet als spion omdat ze de binnenwegen goed kennen en de Duitsers goed konden afschudden omdat ze snel waren."
Auteur Patrick Cornillie bij de zuil van Paul Deman in het centrum van de Ronde van Vlaanderen
Auteur Patrick Cornillie bij de zuil van Paul Deman in het centrum van de Ronde van Vlaanderen © Omroep Zeeland
"Spionnen waren heel vindingrijk in het overbrengen van boodschappen", vertelt Cornillie. "Ze hadden een dubbele bodem in hun schoen of een dubbele wand in hun hoed. Wielrensters verstopten de miniscule papiertjes in het frame onder hun zadel."

Dodendraad

Het werk van Deman was niet zonder gevaar. Ook al omdat Nederland niet bereikbaar was. De Duitsers hadden een kilometerslange draadversperring met tweeduizend volt opgebouwd langs de grens, de Dodendraad. Soms gooide Deman informatie over de Dodendraad. "Het is niet met zekerheid te zeggen, maar waarschijnlijk is Deman ook zelf onder draad gekropen."

Martelingen

Deman reed veertien keer vanuit België op de racefiets naar Nederland. Tijdens zijn vijftiende tocht werd de toen dertigjarige Deman opgepakt door de Duitsers. "Hij werd gevangengezet in Leuven, maar weigerde te vertellen voor wie hij werkte. Ondanks de martelingen door de Duitsers."
Deman overleefde het gevangenschap ternauwernood omdat het einde van de oorlog zich aankondigde en Duitsland capituleerde. Hij werd onderscheiden voor zijn spionagewerk.
<p>Paul Deman (1889, Rekkem - 1961, Outrijve) was prof van 1910 tot 1925 en is vooral bekend als winnaar van de eerste editie van de Ronde van Vlaanderen in 1913. Tijdens de oorlog was koersen verboden, maar na zijn spionagewerk in de Eerste Wereldoorlog hervatte Deman zijn wielercarrière. Hij won nog Parijs-Roubaix (1920) en Parijs-Tours (1923).</p>
Paul Deman won in 1913 de eerste editie van de Ronde van Vlaanderen
Paul Deman won in 1913 de eerste editie van de Ronde van Vlaanderen © Omroep Zeeland
Afgelopen zaterdag werd een wielertocht gehouden over de route die Deman waarschijnlijk heeft afgelegd tijdens zijn spionagewerk. De tocht startte in Outrijve, in West-Vlaanderen. De (slechts) vijf deelnemers reden langs de rivier De Leie naar Breskens. De finish was na circa 130 kilometer op het Damplein in Middelburg.