Bizar natuurfenomeen: wolk van duizenden libellen trekt over Walcheren

Als die schatting klopt, hebben ze in die tijd tienduizenden libellen over zien vliegen. Bioloog en vogelaar Rienk Geene filmde de krioelende libellenwolk die over de Veersegatdam trok en zette de beelden op Facebook.

Samen met zijn broer Peter heeft hij enkele exemplaren gevangen om te achterhalen om welke soort het gaat. Het bleek om de bruinrode heidelibel te gaan, wetenschappelijke naam: Sympetrum striolatum. Het lijkt erop dat de libellenmassa bij Westkapelle de zee op is gevlogen, want bij Dishoek werden slechts enkele tientallen libellen per uur gezien.

Zulk massaal trekgedrag komt vaker voor bij vogels, maar bij libellen komt trekgedrag in zulke grote aantallen zelden voor. De bruinrode heidelibel staat erom bekend weleens trekgedrag te vertonen, maar dat gebeurt doorgaans niet op deze schaal. Rienk Geene herinnert zich wel dat hij als kind op exact dezelfde plek ook al eens zo'n massale libellentrek gezien had, waarschijnlijk was dat in 1975.

Wel is bekend dat in zeer zeldzame gevallen dat trekgedrag van de bruinrode heidelibel massale vormen aan kan nemen. Steeds meer individuen en kleine groepen sluiten zich aan bij een grotere groep, waardoor duizenden of zelfs miljoenen libellen zich gezamenlijk tientallen kilometers kunnen verplaatsen.

Dit soort gedrag komt waarschijnlijk voort uit de drang om een nieuw territorium te vinden. Als er te veel libellen in een gebied aanwezig zijn, gaan ze op zoek naar plekken waar er minder concurrentie is. Als er veel gebieden zijn met te veel libellen kan dat een sneeuwbaleffect hebben, waardoor steeds meer individuen zich bij de massale trek aansluiten.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het in sommige gevallen ook het werk kan zijn van een parasiet. Door de libel aan te zetten tot zwerfgedrag, kan zo'n parasiet zich over een groter gebied verspreiden, is het idee.