Botje voor botje komt potvis Pieter terug naar Zeeland

De potvis wordt dan ook de belangrijkste publiekstrekker in de nieuwe tentoonstelling van Terra Maris Wat spoelt er aan in Zeeland?, waarin bezoekers allerlei voorwerpen te zien krijgen die aanspoelen op onze stranden. Naast zeebewoners als potvis Pieter gaat de tentoonstelling voor een groot deel ook over plastic vervuiling en andere troep op de Zeeuwse stranden. Daarom heet het onderdeel waar Pieter hangt Van potvis tot petfles.

De verwachting is dat de potvis vanaf juni 2019 te zien zal zijn in het museum. Naast de expositie wordt er een lespakket ontwikkeld voor de Zeeuwse scholen. Ook zal er een activiteitenprogramma rondom de Domburgse potvis worden ontwikkeld.

De potvis blijft in ieder geval nog drie jaar in Terra Maris. Ieder jaar wordt er een ander wisselthema rondom het dier ontwikkeld. Na Wat spoelt er aan in Zeeland?, wordt in 2020 het thema Groot en klein in de Zeeuwse natuur. Tot slot zal in 2021 de nadruk liggen op de biologische kant van de Zeeuwse zeezoogdieren.

Nadat potvis Pieter was aangespoeld, beheerste het overleden dier dagenlang het nieuws. Onderzoekers trotseerden dagenlang de kou om weefselmonsters te nemen en het dier in stukken te hakken en te zagen, om het zo klaar te maken voor transport.

Het dier kreeg al snel de naam Pieter, daarmee werd de potvis vernoemd naar de bekende Zeeuwse natuurkundige Pieter Zeeman, die aan het begin van de twintigste eeuw de Nobelprijs won voor zijn ontdekking van het zogenoemde Zeemaneffect. Dat natuurkundig verschijnsel geldt als een van de eerste bewijzen voor de kwantummechanica.

Potvis Pieter was een jong mannetje, hij was zo'n 15 jaar oud en hij was ongeveer 12,5 meter lang. Uit onderzoek is gebleken dat hij aan ondervoeding is overleden. Waarschijnlijk was hij door zijn onervarenheid verdwaald tijdens zijn migratie richting de Evenaar en op de Noordzee beland. In die relatief ondiepe wateren raken potvissen gedesoriënteerd doordat hun sonar er minder goed werkt.

Net als bij alle ander zeezoogdieren die aan de Nederlandse kust aanspoelen werden de stoffelijke resten van potvis Pieter eigendom van het museum en onderzoeksinstituut Naturalis in Leiden, maar al vanaf dag één begonnen de pogingen om de resten naar Zeeland de halen. Dat had nog heel wat voeten in de aarde.

Directeur Sven van Rijswijk van Terra Maris is dan ook erg blij dat het gelukt is. "Het is echt heel tof dat de potvis straks te zien is op vijf kilometer van de plek waar hij aanspoelde."

Het skelet van het dier moest dan wel passen natuurlijk. "We hebben met zijn allen door Terra Maris gelopen en opgemeten of het ging lukken om de potvis kwijt te kunnen." En er moest geld komen voor betere klimaatbeheersing in het museum, om de resten van de potvis te kunnen conserveren. De komst van de potvis wordt in belangrijke mate mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Zeeland.

"Als je zo'n joekel op het strand ziet liggen, zie je de kwetsbaarheid van de natuur. Dan ga je ook beter beseffen hoe kwetsbaar de natuur is", vindt Gedeputeerde Schönknecht.

Aan preparateur Bas Perdijk is nu de schone taak om de komende maanden het skelet van de potvis in Terra Maris in elkaar te zetten. Dat is een puzzel van duizenden delen. Hij moet zo'n 1500 kilo aan potvisbotten op de juiste plek zetten. En dat is een puzzel waar hij met veel plezier aan begint. "Dit skelet moet ik nu echt botje voor botje in elkaar gaan zetten."