Onderzoekers op jacht naar toproofdier in Westerschelde

Onderzoekers op jacht naar toproofdier in Westerschelde
Onderzoekers op jacht naar toproofdier in Westerschelde © omroep zeeland
Op zoek naar de reuzenroofpotvis
Met de garnalenkotter 'Hoop op Zegen' laveert Jan van Dokkum uit Urk tussen de containerreuzen en binnenvaartschepen door en gooit samen met zijn zoons de netten uit om brokstukken naar boven te halen. Samen met de wetenschappers zijn ze op zoek naar de spreekwoordelijke speld in de hooiberg, of in dit geval resten van de reuzenpotvis in de vaargeul van de Westerschelde.
<p>In 2014 ontdekte Klaas Post, eigenaar van meerdere visserijbedrijven én kenner van uitgestorven zeezoogdieren, in de Westerschelde een 12 miljoen jaar oude vindplaats van fossiele walvissen en dolfijnen, haaien en reuzenschildpadden. Sindsdien wordt er geregeld een expeditie uitgezet om met netten de resten van de dieren naar boven te halen. Daarbij zijn al honderden fossielen opgevist.</p><p>Onlangs kreeg een nog onbekende soort walvis die in de Westerschelde leefde een naam van Post, de 'Nehalaennia devossi'. De schedel van deze walvis en de andere vondsten tot begin 2020 zien in de tentoonstelling 'Zeeuwse Oerwalvissen' in het Natuurhistorisch Museum.</p>

Prehistorische pronkstukken

Nadat de lading op het dek is gestort duikt Bram Langeveld, conservator van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam, zich op de schijnbaar waardeloze buit. Maar hij haalt met een kennersoog vele prehistorische pronkstukken van tussen het puin. Een flinke hoeveelheid losse wervels en andere lichaamsdelen worden in viskratten weggelegd.
Fossielen uit de westerschelde
Fossielen uit de westerschelde © omroep zeeland
Langeveld is enthousiast over deze plek voor de kust van Terneuzen, zeker als er in één vangst een mammoettand en een mammoetscheenbeen tevoorschijn komen, maar hij heeft vandaag zijn zinnen gezet op een andere trofee: een stuk van een schedel of een volledige schedel van een roofpotvis die alle andere walvissen opat: "We hebben al wel tanden gevonden van een centimeter of dertig, maar we moeten nu ook de rest vinden."
Afbeelding van reuzenroofpotvis
Afbeelding van reuzenroofpotvis © omroep zeeland
Terwijl Langeveld zich op de brokstukken concentreert houdt schipper Jan van Dokkum de drukke vaarweg in de gaten. Hij moet rekening houden met de enorme containerschepen, maar ook met de zwaar beladen binnenvaartschepen die op de route varen. "Als we van de verkeerstoren te horen krijgen dat er weer een schip aankomt, maken we ons uit de voeten."

Gevaarlijk

Het vissen naar puin vereist ook een speciale aanpak: "We vissen veel kortere periodes dan we normaal op garnalen doen, anders worden de netten te zwaar en gaat het fout." Dat blijkt even later wanneer een enorm brokstuk de vissers dwingt om het net open te snijden. Zodra de steen verlost is, helt het schip ineens de andere kant op.
Vondsten van uit de Westerschelde worden aan de kant gebracht
Vondsten van uit de Westerschelde worden aan de kant gebracht © omroep zeeland
Door de beschadiging aan het net moet de kotter terug naar Terneuzen. Bram Langeveld vindt het jammer dat er er weer geen schedel van de roofpotvis is gevonden, toch is hij niet ontevreden: "We hebben wervels, sommige nog aan elkaar in een stuk zandsteen, en we hebben een mammoettand. Niet slecht voor een dagje werk."

Lees ook: