Bevrijding IJzendijke maakt 75 jaar later nog heel veel los

Herdenking op het 17 Oktoberplein
Herdenking op het 17 Oktoberplein © Omroep Zeeland
Dat het stadje twee dagen in het teken staat van de bevrijding wordt dan ook met dank ontvangen. "Ik hoop dat dit navolging krijgt, want dit verhaal moeten we doorvertellen," zegt Guust de Wilde. Hij is zelf geboren na de oorlog, maar zijn vader werd in een kamp in Duitsland te werk gesteld. Jarenlang sprak hij nooit over de oorlog met Guust en hij was geen uitzondering. Want praten over de oorlog gebeurt eigenlijk pas de laatste jaren.
Bevrijding IJzendijke
Johnny Veraart is een maand voor de bevrijding geboren. Zijn ouders hebben de oorlog maar al te goed meegemaakt. De boerderij van de familie werd in puin geschoten en de hele familie moest vluchten. "Maar het zat erg diep bij mijn ouders," zegt Johnny, "mijn vader heeft een piloot gered die was gecrasht en hij heeft daarvoor onder andere een oorkonde gekregen van opperbevelhebber Dwight Eisenhouwer." Toch vertelde hij er nooit over. De stress was volgens Johnny te hoog en zijn vader heeft er pas de laatste jaren van zijn leven over gesproken.

Gereserveerd

Dat merkt ook mede-organisator Anton van Merode. Hij heeft de afgelopen jaren veel IJzendijkse verhalen gedocumenteerd over de oorlogstijd. "Mensen zijn gereserveerd als ze erover praten, maar vaak samen met betrokkenen willen ze hun verhaal vertellen." Anton vindt het belangrijk dat we nu stil staan bij toen, maar vooral ook dat we leren. Want nog steeds is er oorlog en staan mensen recht tegenover elkaar. "We moeten deze verhalen blijven herhalen en het is te belangrijk om te vergeten."

Blijven herinneren

Volgens Van Merode moeten we vooral niet vergeten dat jonge geallieerden zich op onbekend gebied hebben ingezet om ons te bevrijden. "Je kan je niet genoeg inzetten om deze mensen te herinneren."
IJzendijke komt zwaar gehavend uit de strijd.
IJzendijke komt zwaar gehavend uit de strijd. © Gemeente Archief Sluis
Op 17 oktober zetten de Canadezen in de vroege morgen de aanval in op IJzendijke. Maar de Duitse militairen boden grote tegenstand. Elke straat, elke huis moest stukje voor stukje worden heroverd waardoor het regelmatig op man-tegen-man gevechten aankwam. Na een dag vechten hadden de Canadezen de helft van IJzendijke in handen.
Tegen de avond beschoten de Duitsers vanuit het westen de stad. Toch hadden de Canadezen de volgende dag heel IJzendijke in handen. Er zijn in de dagen tientallen doden te betreuren en ruim tweehonderd gebouwen zijn zwaar vernield.

Ook zondag

Ook morgen staat het stadje nog in het teken van IJzendijke Bevrijd. 's Ochtends start de dag bij de boerderij van de familie Dobbelaere aan de Isabellaweg waar bij een ontploffing tientallen mensen omkwamen. Er staat een wandeltocht op het programma langs plekken die in de oorlog een rol speelden. ook is er een expositie in museum Het Bolwerk.