Harde en peperdure les: 'Goes moet nooit meer voor ondernemer spelen'
Harde les van en voor Goese politiek na onderzoek Omnium
De tegenvallende bezoekersaantallen zorgen ervoor dat de gemeente al jarenlang moet bijspringen om de begroting sluitend te krijgen. Onverwachte kosten waar de gemeente niet op zit te wachten. Het is een harde les, zeggen de raadsleden nu. "De gemeente had nooit op zo'n manier ondernemer mogen spelen."
Volleybal en kaketoe
Het is aangenaam warm in het tropisch bos in sportcomplex Omnium in Goes. En als je de voorafgaande zin terugleest, kom je meteen tot de kern van het probleem. Want wat doet een tropisch bos in een sportcomplex? Wat heeft een kaketoe of een cacaoplant van toegevoegde waarde voor iemand die komt zwemmen of volleyballen?
Om op die vraag een antwoord te geven, moeten we een aantal jaren terug. Het complex startte toen onder de naam Sportpunt Zeeland met een sporthal en een binnen-en buitenbad. De bezoekersaantallen liepen terug en de gemeente vond het tijd voor een 'impuls'.
In 2012 nam de gemeenteraad het besluit om in te stemmen met de uitbreidingsplannen van Sportpunt Zeeland, inclusief de financiering daarvan. Het zwembad moest uitgebreid worden, er moest een topsporthal komen, een vernieuwd horecaplein en een tropisch bos.
Twee jaar later werd het vernieuwde en verduurzaamde complex in gebruik genomen. De naam werd toen veranderd in Het Omnium.
Wethouder had verschillende petten op
Welke stappen er allemaal werden genomen waardoor de 'impuls' in 2012 uiteindelijk uitgroeide tot de aanleg van een tropisch bos, wordt in het rapport niet helemaal duidelijk. Wel dat toenmalig wethouder Jo-Annes de Bat, nu provinciebestuurder, er een belangrijke rol in speelde. De Bat was toen wethouder sport. Hij had verschillende 'petten' op, want hij was tegelijkertijd lid van de raad van commissarissen van Sportpunt Zeeland
Vincent Mareels van Nieuw Goes vindt dat ook één van de belangrijke lessen: "Die rollenversmelting mag nooit meer. Er moet sprake zijn van een onafhankelijke gemeente en ruimte voor kritiek."
Dat zegt ook Carel Bruring van GroenLinks. Hij is één van de weinige raadsleden die in 2012 ook kritiek had op de plannen. "De gemeente moet niet voor ondernemer gaan spelen. Een tropisch bos behoort niet tot het takenpakket." Bruring maakt zich niet alleen druk om het geld dat er al uitgegeven is, maar ook over het bedrag waar de gemeente garant voor staat.
Kosten voor gemeente
De afgelopen jaren heeft de gemeente 3,3 miljoen euro structurele subsidie gegeven en 2,5 miljoen euro extra. Ook staat de gemeente voor 19 miljoen euro garant. Dat betekent dat als Omnium zijn rekeningen niet meer kan betalen, de schuldeisers hun geld van de gemeente krijgen. Bruring: "Er moet iets gebeuren, dat is duidelijk. Wat? Daar moeten we het serieus over hebben."
Dat het raadsvoorstel te rooskleurig was en de informatie naar de raad minimaal was, ligt erg gevoelig. Want een te rooskleurig beeld voorschotelen, dat neigt naar het verkeerd inlichten van de raad. En dat is een politieke doodzonde. Zo ver willen beide raadsleden niet gaan. Wel zegt Mareels dat hij geschrokken is van die conclusie. Vooral over het 'rooskleurige beeld.'
'Schuldige'
Bruring vindt het goed dat in het rapport naar zowel raad als het college van burgemeester en wethouders wordt gewezen als 'schuldige'. Maar vindt dat de raad op sommige punten te hard is aangepakt. "Als er een raadsvoorstel komt over putdeksels, ga ik ook niet onderzoeken of er wel echt twintig nieuwe moeten komen. Dan ga ik er vanuit dat het voorstel dat er ligt, goed is."
Het bos dichtgooien klinkt als de goedkoopste oplossing. Maar je moet niet vergeten dat er heel veel geld in zit.
Bruring verwijst daarmee in het bijzonder naar de kritiek over de bezoekersaantallen. Het dagelijks gemeentebestuur ging uit van 75.000 bezoekers per jaar voor het bos, het werden er 7.500. Volgens het rapport had de raad daar kritischer op moeten zijn.
Er worden verschillende opties genoemd in het rapport. Van het weghalen van het tropisch bos tot er juist extra geld in te steken. Noch Bruring, noch Mareels wil daar nu een antwoord op geven. Mareels: "Daar is de raad juist in het verleden de fout mee in gegaan. Te snel beslissen zonder goed na te denken."
Bruring: "Het bos dichtgooien klinkt als de goedkoopste oplossing. Maar je moet niet vergeten dat er heel veel geld in zit. Stel dat het Omnium nu met een goed plan komt, dat niet veel geld kost, is dat misschien de beste optie."
<p>Belangrijkste conclusies uit het onderzoeksrapport:</p><p></p><ul> <li>Er was geen doordacht beleid. Anders was er misschien niet voor een tropisch bos gekozen.</li> <li>Er werden risico's genomen die niet bij een gemeente thuishoren.</li> <li>Het ging te veel over geld en niet over beleid.</li> <li>De gemeente heeft te weinig marktonderzoek gedaan, ondanks de aanbevelingen daarvoor.</li> <li>Het raadsvoorstel was te rooskleurig, de informatie naar de raad toe minimaal.</li> </ul><p></p>
Directeur van het Omnium Bart van den Heuvel gaat verder op die weg. "We gaan het daar natuurlijk over hebben met de raad. Maar er kan veel meer met het tropisch bos dan nu gebeurt. Sportactiviteiten, een groene escape room. Noem maar op."
Wat een kaketoe met volleyballen te maken heeft, wordt ook in het onderzoeksrapport niet beantwoord. Wel is duidelijk dat de gemeenteraad wakker is geschud. Bruring: "Krijgen we volgende week weer zo'n kwestie, dan zullen we echt wel adequaat reageren met dit rapport in ons achterhoofd. Maar vraag me niet over hoe dat over twintig jaar zal zijn."
Stilte bij (oud) bestuurders
Jo-Annes de Bat wilde geen interview geven. Hij verwijst door naar het huidige bestuur van Goes. Die verwijst weer door naar de inhoudelijke discussie in de raad. Die is waarschijnlijk in januari.
