Zeeuwse lucht juist viezer sinds corona

De gegevens van onderstaande grafiek zijn gedownload van de website van het nationale luchtmeetnet, die de data verzamelt. Je kunt in de onderstaande grafiek kiezen welke vervuiling je wilt zien. Maar Zierikzee meet alleen stikstofdioxide (NO2), terwijl Philippine ook het fijnstof (in dit geval PM10) in de lucht registreert.

Grafiek niet te zien? Klik op deze link.

Op zondag 15 maart kondigde premier Mark Rutte de lockdown af en maandag 16 maart (week 12) begon de eerste lockdownweek. Daarvóór al zagen we in de media spectaculaire satellietbeelden van de regio Wuhan in China, de plek waar het virus is uitgebroken. Na een wekenlange lockdown, was de lucht daar kennelijk veel schoner geworden.

De grafieken van Zeeland lieten vooral de eerste weken na de lockdown juist een stijging zien. Inmiddels is die lijn weer aan het zakken, maar het gemiddelde gehalte aan stikstofdioxide en fijnstof in de zeven weken lockdown is hoger dan in de weken vanaf 1 januari tot aan de lockdown.

De stikstofdioxide-waarde in Zierikzee ging omhoog van 12.5 microgram per kubieke meter lucht naar 13.4. In Philippine was de toename nog sterker; van 11,2 voor de lockdown naar 16,7 vanaf week 12. Het gemiddelde gehalte fijnstof in Philippine ging na de maatregelen omhoog van 13,4 naar 20,2 microgram per kubieke meter.

Ter geruststelling: voor beide stoffen geldt dat alle waarden onder de dertig microgram nog 'goed' zijn, dus geen schadelijke gevolgen hebben voor de volksgezondheid.

Weerman Jos Broeke uit Ritthem schrijft de verhoogde metingen toe aan de stroming die al sinds 21 maart noordelijk of noordoostelijk is. De lucht die Zeeland binnenstroomt komt daardoor uit vervuilde industriegebieden als Brabant en het Duitse Ruhrgebied. Jos Broeke zegt dat er geen reden is voor grote bezorgdheid. "'t Zou zonder coronacrisis nog erger zijn."

Het had zo mooi kunnen zijn. In februari scoorde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wereldnieuws met satellietfoto's van China en de afname daar van nitrogen dioxide (stikstofdioxide). Als de coronamaatregelen inderdaad ergens tot een afname van de luchtvervuiling zouden leiden was het hier.

Maar het RIVM in Nederland is veel voorzichtiger met optimistische verhalen. Op 21 april publiceerde ze een eerste onderzoek naar het veronderstelde verband tussen de maatregelen en de luchtvervuiling: "Er is nog geen duidelijk verband."

In een mondelinge toelichting zei het RIVM dat de variatie in de cijfers (ook de Zeeuwse grafiek gaat op en neer) onder meer verklaard kan worden uit de weersomstandigheden. Een regenbuitje is óók goed voor de luchtkwaliteit. En er is een langere meetperiode nodig om conclusies te trekken.

De afname van de stikstofdioxide in de lucht in Zuid-Europa is volgens het RIVM wél een gevolg van de coronamaatregelen. Maar de hoeveelheid fijnstof in de lucht, die een groter schadelijk effect heeft op de gezondheid dan stikstofdioxide, is daar nauwelijks verminderd sinds de lockdown.

Uit een overzicht van de Europese Unie van grote vervuilers in Europa bleek al dat de industrie in Zeeland verhoudingsgewijs een groot aandeel heeft in de luchtvervuiling van Nederland. De energiecentrale Elsta in Hoek stoot veel stikstofdioxe uit en Dow Benelux, de buurman, veel fijnstof. En alle fabrieken in Zeeland draaien gewoon door. De grote vervuiling van de Zeeuwse lucht als gevolg van de scheepvaart op de Westerschelde betreft vooral koolstofdioxide.