Vooral veel dode en weinig levende maanvissen in de Zeeuwse archieven

In 1906 schreef de Vlissingsche Courant over een maanvis die strandde bij Domburg. "Een vreemd gevormd dier, dat ook wel, 'de zwemmende kop' wordt genoemd, ook nog wel om zijn vorm, zonnevisch, klompvisch en zelfs als molensteen wordt aangeduidt." Volgens de Vlissingsche Courant was het een dusdanige bijzonderheid dat 'er met deze visch langs de huizen der ingezetenen werd gegaan', hetgeen 'veel bekijks lokte'.

Die benaming 'molensteen' vinden we ook terug in de wetenschappelijke naam van de maanvis: Mola mola. Dat woord, mola, is molensteen in het latijn. De term zonnevis vinden we vandaag de dag nog terug in de Engelse naam: sunfish. Die naam verwijst naar hun gedrag: als ze op diepte jagen koelen ze af, dus dobberen ze aan de oppervlakte om op te warmen. Of met andere woorden: ze zijn aan het zonnebaden.

In 1912 spoelde er een dode maanvis aan bij Westenschouwen. De Zierikzeesche Nieuwsbode haalt de uitgave 'Natuurgenot' aan, waarin de maanvis wordt beschreven als een 'lomp dier' dat er 'dom en vervelend' uitziet, maar dat 'de stumper' het niet kan helpen, want 'zijn hersenmassa is bizonder klein uitgevallen'. De Zierikzeesche Nieuwsbode noemt het dier verder een zwemmende kop, 'maar zonder hersenen'.

In 1935 spoelde er een maanvis aan bij Zoutelande. Van deze maanvis is een foto genomen door P.J. van der Feen. De foto is onderdeel van de beeldcollectie Zelandia Illustrata die wordt bewaard in het Zeeuws Archief. In datzelfde jaar, nog geen maand later, spoelde nog een 'maan- of klompvisch' aan, bij Westenschouwen.

In de kranten van 1936 tot en met 2019 vonden de archivarissen van het Zeeuwse Archief meerdere berichten over maanvissen die aangespoeld waren op de Zeeuwse kust. Ook wordt een aantal keren melding gemaakt van levende maanvissen, die vervolgens worden gevangen en alsnog doodgaan, meldt het Zeeuws Archief.

In 1978 wordt melding gemaakt van de vangst van een maanvis, bij Westenschouwen. De beschrijving van de vis door een deskundige in de PZC is heel anders dan de beschrijving van de vis in 1912: maanvissen 'zijn zeer specifieke sierlijk, maar langzaam bewegende vissen'.

De meest recente melding van een aangespoelde maanvis aan de Zeeuwse kust in de opsomming van het Zeeuws Archief komt uit de PZC van 22 december 2019. Het gaat om een dode maanvis die tussen Colijnsplaat en Wissenkerke werd gevonden. Ook Omroep Zeeland berichtte over die vondst, op 20 december al. Maar in de berichtgeving van Omroep Zeeland is er ook een nog recenter exemplaar: een week later werd namelijk ook een aangespoelde maanvis gevonden op het strand van Nieuwvliet-Bad.

Deze opsomming van het Zeeuws Archief van alle eerdere waarnemingen van maanvissen in de afgelopen 157 jaar laat eens te meer zien hoe bijzonder het is om een levende, zwemmende maanvis te zien voor de kust van Westkapelle. Het werd op video vastgelegd door vogelaar en natuuronderzoeker Pim Wolf uit Vlissingen.