Inwoners van Vught: van een gevangenis voor de zwaarste jongens merk je niks

Inwoners van Vught: van een gevangenis voor de zwaarste jongens merk je niks
Inwoners van Vught: van een gevangenis voor de zwaarste jongens merk je niks © Omroep Zeeland
Zo is wonen naast de zwaarste criminelen
Het Brabantse dorp Vught met een dikke 25.000 inwoners, wordt wel het Wassenaar van het Zuiden genoemd. Ik kan me daar iets bij voorstellen vanwege de vele villa's die ik tegenkom. Het centrum is niet al te spectaculair als het om het winkelaanbod gaat, maar wel mooi. Het middelpunt wordt gevormd door de Sint Petruskerk.
Het katholieke dorp Vught
Het katholieke dorp Vught © Omroep Zeeland
Gebeurt het nog wel eens dat mensen wegvluchten of afwerend reageren als we met een camera en microfoon komen aanlopen, in Vught heeft (in elk geval vandaag) iedereen er zin in.

Simpele vraag

De vraag die ik voor de Vughtenaren heb, is simpel. Wat merkt u ervan dat er een groot justitieel complex in de gemeente staat waar de zwaarste criminelen wonen? De antwoorden die ik krijg, zijn even simpel als saai. 'Daar merk je helemaal niks van.'
De EBI in Vught staat op het gevangenisterrein, maar heeft een extra muur
De EBI in Vught staat op het gevangenisterrein, maar heeft een extra muur © Omroep Zeeland
De inwoners vertellen me dat de PI Vught in het buitengebied ligt, een stuk bij de dorpskern vandaan. Ook in Zeeland zal dat het geval zijn. Het terrein waar de marinierskazerne zou komen en nu het Justitieel Complex zal verrijzen, ligt afgelegen.

Vughtenaren positief

De mensen die ik spreek, zien eigenlijk alleen maar de positieve kant van de PI Vught waar 670 gedetineerden verblijven. Het levert veel werkgelegenheid op. Niet alleen in Vught, maar voor de hele omgeving.
De werkgelegenheid van de gevangenis in Vlissingen zal volgens het rapport 'Wind in de zeilen' van Bernard Wientjes oplopen van tweehonderd voltijdsbanen bij de start naar vijfhonderd banen als de vestiging volledig operationeel is. Het streven is om deze zo veel mogelijk op de Zeeuwse arbeidsmarkt te werven.

Vervoer is een ding

Eén Vughtse heeft een puntje van kritiek. Ze vindt dat er een rechtbank op het terrein van de PI Vught zou moeten komen. "Het vervoer is een heel ding, dan wordt alles afgezet. Die Holleeder moet constant heen en weer als hij een proces heeft. Dat vind ik niet goed."
In Vlissingen zal dat probleem minder spelen. Er komt ook een rechtbank op het terrein van de gevangenis. Toch zal zo nu en dan een helikopter landen of een weg worden afgezet, want gevangenen moeten soms toch worden vervoerd.
De bekende blauwe deuren van de PI Vught
De bekende blauwe deuren van de PI Vught © Omroep Zeeland
Het is inderdaad een stukje rijden van het centrum van Vught naar de gevangenis. Rijdend langs een bomenrijk gebied en verschillende kazernes, kan je de enorme betonnen muren waarachter de gevangenis schuilt, niet missen.

Overbekende blauwe deuren

Ook de overbekende blauwe deuren, zijn te zien vanaf het parkeerterrein. Vandaag heb ik buiten de poort afgesproken met directeur Andre Aarntzen voor een interview. Even wat beelden maken op het terrein van dertig hectare groot, is er niet bij. En filmen in de EBI, de Extra Beveiligde Inrichting, is bijna onmogelijk.
Bijna, want Omroep Brabant kreeg in 2018 de unieke mogelijkheid om wel te filmen in de EBI. Dat leverde de documentaire '25 jaar EBI Vught' op.

Rondleiding journalisten

Ik heb bij een eerder bezoek wel een rondleiding gekregen in de EBI, maar die rondleidingen zijn schaars. Alleen 'relevante groepen' krijgen die mogelijkheid. In dit geval was dat om journalisten te laten zien hoe de zwaar beveiligde instelling eruit ziet en wat de regels zijn. Zodat ze er correct over kunnen berichten.
Deuren, sluizen en gangen maken dat je je oriëntatie kwijtraakt
Deuren, sluizen en gangen maken dat je je oriëntatie kwijtraakt © Omroep Zeeland
In de EBI kom je niet zomaar terecht, het is vooral bedoeld voor vluchtgevaarlijke gevangenen. Er is nog nooit iemand ontsnapt. Je wordt er geblinddoekt heengebracht, zodat je alle oriëntatie kwijt bent.

Je weet al snel niet meer waar je bent

Maar ook zonder blinddoek was ik tijdens dat bezoek mijn oriëntatie binnen de kortste keren kwijt. De EBI bestaat uit vier vleugels van elk zes cellen en zit zo ingewikkeld in elkaar met deuren, gangen en sluizen waar je doorheen moet, dat je al snel niet meer weet waar je bent.

Overal zijn gesloten deuren

Hoewel er door de vele ramen veel daglicht is, wat openheid creëert, voelde het er toch erg benauwend. Of je nou voor je of achter je kijkt, overal zijn deuren waar je niet zomaar in en uit kunt lopen. Een collega-journalist die tijdens de rondleiding 'even' naar het toilet wilde, moest het toch echt ophouden omdat dit een hele onderneming zou zijn.
Zelfs op de luchtplaats kun je niet naar de lucht kijken zonder te beseffen dat je vastzit. Deze is van bovenaf afgesloten met tralies zodat er niemand opgepikt kan worden met een helikopter en er niets naar binnen gegooid kan worden.
Zelfs de luchtplaats is van boven afgesloten met tralies
Zelfs de luchtplaats is van boven afgesloten met tralies © Omroep Zeeland
DirecteurAndre Aarntzen heeft nog geen Zeeuwse delegatie op bezoek gehad om te kijken hoe de instelling in Vught is opgezet. Hij verwacht dit nog wel. Ze komen namelijk uit heel Europa kijken naar de unieke manier waarop in Vught de zwaarste jongens succesvol worden vastgehouden.
Zeeland heeft nog even de tijd. De bouw van het justitieel complex in Vlissingen begint in 2023 en moet in 2026 klaar zijn.