Zorgen van omwonenden over vervuiling dijk Perkpolder nemen toe na nieuw rapport

Kwelsloot bij Perkpolderse dijk
Kwelsloot bij Perkpolderse dijk © omroep zeeland
Al snel na de aanleg werd duidelijk dat er nog steeds gevaarlijke stoffen zoals benzeen, tolueen, kwik en lood in de gereinigde grond voorkwamen. Na een onderzoek door het RIVM en onderzoeksinstituut Deltares verklaarde Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor de aanleg van de dijk, dat er geen gevaar was omdat de grond in lagen klei was verpakt, en dat de gevaarlijke stoffen daardoor vrijwel niet verspreid kunnen worden.

Niet overal klei

Het nieuwe rapport door bureau Tauw, dat in opdracht van de provincie werd gemaakt en begin maart klaar was, stelt onder andere dat die kleilaag niet overal aanwezig is, en dat de TGG op sommige plekken zelfs contact maakt met zandgrond. Doorsijpelen van gevaarlijke stoffen is daardoor zeker mogelijk, zegt Tauw.
<p>Het Openbaar Ministerie kondigde in 2018 aan een strafrechtelijk onderzoek te starten naar de herkomst van de grond en de vervuiling daar in. Het OM liet vorige week weten: "Uit het onderzoek is niet gebleken dat de producent dan wel de tussenhandel dan wel de toepasser van de TGG toen wetenschap had of had moeten hebben van de aanwezige verontreiniging. Daarom is er sprake van onvoldoende bewijs van strafbare feiten. Dit deelonderzoek is daarom geseponeerd."</p>
De advocaat van een aantal omwonenden, Rogier Hörchner, ziet in het laatste rapport bevestigd wat zijn cliënten al sinds de aanleg van de dijk zeggen: "De bewering dat er overal een beschermende kleilaag ligt klopt gewoon niet. Onder een gedeelte van de dijk heeft een rijksweg gelegen, en de ondergrond daarvan is geen klei, maar zand."
Grond voor de Zeedijk Perkpolder 2014
Grond voor de Zeedijk Perkpolder 2014 © omroep zeeland
De akker van Marnix Verbrugge grenst aan de vervuilde dijk. Er ligt alleen nog een kwelsloot tussen. In die sloot zijn buizen aangebracht die er voor zorgt dat het opstuwende zoute water, dat met vloed onder de dijk wordt doorgeduwd, niet richting de akkers of het zoete grondwater gaat.
Zowel het onderzoek van Deltares als dat van Tauw houdt rekening met de mogelijkheid dat er toch vervuilende stoffen door de dijk heen naar de sloot kunnen komen. Verbrugge vreest dat de akkers die langs de sloot lopen, en de zoetwaterbel die onder de grond ligt, in gevaar kunnen komen.

Resultaten niet direct gedeeld

Rijkswaterstaat laat het water in de kwelsloot daarom monitoren, mochten er toch vervuilende stoffen doorsijpelen. De metingen worden niet direct gedeeld, laat Rijkswaterstaat desgevraagd weten. De meetgegevens worden pas in maart 2021 bekendgemaakt.
"Deze resultaten, of meetgegevens, mogen er dan wel zijn maar zeggen pas iets als je een langere reeks aan gegevens hebt. Dan pas weet je of je met een trend te maken hebt, of niet, en kunnen er valide conclusies worden getrokken en zorgvuldige interpretaties worden gemaakt", legt Edwin de Feijter van Rijkswaterstaat uit. Voorlopig blijft dus onduidelijk of er in de eerste metingen wel of niet te hoge concentraties gevaarlijke stoffen zijn aangetroffen.
Akkerbouwer Marnix Verbrugge bij een controlepunt
Akkerbouwer Marnix Verbrugge bij een controlepunt © omroep zeeland
Marnix Verbrugge wil dat de gegevens sneller gedeeld worden: "De vorige metingen kregen we het ook niet zonder beroep te doen op de Wet Openbaarheid Bestuur. En die meetgegevens waren niet best. Het zou Rijkswaterstaat sieren om nu direct de resultaten te delen."

'Alleen op eigen voorwaarden transparant'

Advocaat Hörchner is het daarmee eens: "Het is het zoveelste voorbeeld van een overheid die alleen op eigen voorwaarden transparant wil zijn." Beide heren vragen zich ook af waarom er niets met het rapport van Tauw gedaan is, terwijl het al begin maart klaar was.
"Rijkswaterstaat ziet in het rapport van Tauw geen aanleiding om de manier waarop er nu wordt gewerkt (monitoring van de sloten) aan te passen, al worden de opmerkingen uit het rapport uiteraard wel meegenomen om het eigen onderzoek waar mogelijk te verbeteren," aldus Edwin de Feijter.

Monitoren is geen maatregel

Volgens Advocaat Hörchner is 'iets monitoren' niet hetzelfde als een maatregel: "Meten of er gevaarlijke stoffen in het water komen en dat op een lijstje schrijven, zet geen zoden aan de dijk. Maatregelen zijn óf de grond afgraven, óf beschermende schotten diep in de grond slaan."
Zeedijk bij Perkpolder
Zeedijk bij Perkpolder © omroep zeeland
De omwonenden zijn niet alleen bang voor de mogelijke milieu-effecten van de vervuilde grond, maar ook dat de TGG samenklontert en verhardt. "Deltares zelf gaf in 2016 aan dat het gebruik van TGG in een dijklichaam vanwege die verklitting niet wenselijk was. Er zouden door de verharding scheuren kunnen ontstaan in de dijk, en dat wil je natuurlijk niet", zegt Marnix Verbrugge.

Verzoek om onafhankelijke deskundige

Hörchner heeft nu een verzoek bij de rechtbank lopen om een onafhankelijke deskundige aan te stellen die duidelijkheid geeft over de risico's van de TGG in de dijk en een oordeel velt over de conclusies van de andere onderzoeken. Hij stelt dat de akkerbouwers met hun land grenzend aan de dijk schade gaan lijden door de vervuilde grond.

Lees ook: