Nieuwe wet leidt niet tot minder maar juist tot meer gedwongen opnamen

Geneesheer-directeur van Emergis, instelling voor geestelijke gezondheidszorg in Kloetinge, Nicole Zeelen, zegt dat deze toename bij hen ook rond dat percentage ligt. "Door meer administratieve rompslomp door die nieuwe wet, duurt het soms zo lang tot een opname geregeld is, dat een crisismaatregel de enige oplossing is."

De nieuwe Wet verplichte GGZ, maakt het mogelijk dat mensen niet langer alleen gedwongen kunnen worden opgenomen in een instelling, maar dat dwangmaatregelen ook thuis van kracht kunnen zijn. Op die manier zou het aantal gedwongen opnamen af moeten nemen.

Van deze mogelijkheid wordt landelijk echter nog geen gebruik gemaakt, zegt geneesheer directeur Nicole Zeelen. "Emergis en de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie hebben het standpunt dat we niet in een veilige thuisomgeving van de patiënt gaan ingrijpen. Je gaat iemand niet thuis onder dwang een prik geven of medicatie in de mond duwen. We zijn nog zoekende hoe we op een patiëntvriendelijke manier gebruik kunnen gaan maken van gedwongen zorg thuis."

Burgemeesters hebben een grote rol bij acute gedwongen opnames via een crisismaatregel. Om snel te kunnen handelen is er geen tussenkomst van de rechter, maar beslist een burgemeester samen met een psychiater. Burgemeester Margo Mulder van de gemeente Goes, die veel crisismaatregelen afgeeft, herkent het beeld dat er van minder gedwongen opnamen geen sprake is. "Het is zeker niet minder geworden en dat was wel de bedoeling van deze wet. We hebben dus nog wel wat te doen met elkaar."

Margo Mulder wordt zo'n 170 keer per jaar gebeld met de vraag om een crisismaatregel af te geven. "Ik word gebeld als nu ter plekke iemand gedwongen zorg nodig heeft. Dat gebeurt ook midden in de nacht. Dan moet ik wel even goed wakker worden om het verhaal te laten doordringen. Het zijn allemaal heftige verhalen van mensen in psychische nood waarbij je zorgvuldig wil handelen."

Burgemeester Margo Mulder heeft meer dan andere Zeeuwse burgemeesters met de crisismaatregel te maken. "Dat komt omdat geestelijke gezondheidszorginstelling Emergis binnen de gemeentegrenzen van Goes ligt. Er wordt niet gekeken waar een cliënt vandaan komt, maar waar hij terecht komt."

Als burgemeester heeft Mulder niet de kennis en kunde om een beoordeling te doen, dat laat ze aan de psychiater over. "Maar ik vind het wel heel belangrijk om heel goed na te gaan of overal aan gedacht is. Is de patiënt gehoord? Is er wel plek? Is alles geprobeerd? Ik stel kritische vragen."

Een ander nieuw onderdeel van de wet is dat iedereen sinds 1 januari een melding kan doen over een persoon waar zorgen over zijn op psychisch vlak. Maar het 'meldpunt Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg' is nog niet overal even goed bekend.

Volgens Margo Mulder gaat dat veranderen. "We hebben nog niet veel reclame gemaakt. Het landelijk meldpunt was nog niet ingesteld, nu is dat wel zo en zijn we aan het kijken hoe we meer bekendheid kunnen geven aan het meldpunt."

Bij het meldpunt zijn in het eerste half jaar 41 meldingen binnengekomen van buren, familie of professionals die zich zorgen maken om iemand. Daarnaast is het meldpunt 51 keer gevraagd of het handig is om een melding te doen.

Al met al is het volgens de Goese burgemeester, die namens alle Zeeuwse gemeenten hierover gaat, een hele klus om de nieuwe wet te implementeren. "De administratieve last is dus toegenomen, maar ook de financiën die we van het Rijk krijgen zijn ontoereikend. Zoals helaas vaker gebeurt als we er als gemeenten een nieuwe taak bij krijgen, is het bijbehorende geld niet meegeleverd. De Zeeuwse gemeenten leggen er geld op toe."