Nieuw onderzoek: Zeeuwse stenen oudste van het hele land

Onderzoekers hebben in Zeeland het oudste gesteente van Nederland gevonden. Het gaat om proefboringen uit 1982 die nu opnieuw zijn onderzocht. Ze presenteren hun bevindingen vandaag op een online congres.
Stukken gesteentekern van de boring bij Kortgene
Stukken gesteentekern van de boring bij Kortgene © TNO
Sander Houben, is geoloog bij de Geologische Dienst Nederland, onderdeel van TNO. Hij was degene die de ontdekking deed. Houben stelde aan de hand van microscopisch kleine fossielen vast dat het gesteente zo'n 420 miljoen jaar oud is. "Het gaat hier dus om gesteente dat maar liefst zes keer ouder is dan het moment waarop de dinosauriërs uitstierven door een meteorietinslag", vertelde Houben vanmiddag in het radioprogramma Zeeland Nu.

Zeeuwse stenen aanzienlijk ouder

Tot nu toe gold gesteente uit de Heimansgroeve langs de Geul in Zuid-Limburg als het oudste gesteente van Nederland. Dat is 330 miljoen jaar oud. De Zeeuwse stenen zijn dus met hun 420 miljoen jaar aanzienlijk ouder.
Het gaat om stenen die zijn opgehaald bij proefboringen door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), op zoek naar aardolie en gas. Bij Kortgene werd geboord op een diepte van twee kilometer. Houben besloot die monsters opnieuw te bestuderen omdat hij vermoedde dat die afkomstig zijn uit een oudere grondlaag.

'Dichter bij het aardoppervlak'

"De heuvels die je in de Ardennen ziet, zijn een deel van een oude bergrug die door erosie is weggesleten. Maar door die oude bergrug ligt die oudere steensoort in Zeeland dichter bij het aardoppervlak", legt Houben uit.
Doorsnede door België en Zeeland toont grondlagen van verdwenen gebergte
Doorsnede door België en Zeeland toont grondlagen van verdwenen gebergte © TNO
Die grondlaag is in België al goed bestudeerd, maar in Zeeland nog niet. Het was dus vooraf nog onzeker of het boormonster van de NAM ook daadwerkelijk uit die oude laag afkomstig was. Houben heeft uiteindelijk de leeftijd vastgesteld door goed te kijken naar kleine fossielen in het gesteente. "Onder de microscoop zag ik fossiele restjes van primitieve oerplanten, die zich meer dan 400 miljoen jaar geleden als eerste op land gingen vestigen."
Geoloog Sander Houben
Geoloog Sander Houben © TNO-Geologische Dienst Nederland
"We hebben hiermee een klein maar belangrijk stukje van de puzzel van de Nederlandse ondergrond opgelost", denkt Houben. Maar volgens de geoloog zijn we er nog lang niet, want veel andere stukjes van de puzzel ontbreken nog. Daarom komt er meer onderzoek, ook in Zeeland.
Zo willen Houben en zijn collega's gaan kijken of Zeeland een goede bron is voor de winning van aardwarmte, oftewel geothermie. Op verschillende plekken in Nederland en België zijn eerder geothermische boringen gedaan, waaruit bleek dat de diepere grondlagen vaak winbaar warm water bevatten. Geothermie wordt gezien als een veelbelovende bron van duurzame energie.
Geoloog Sander Houben over oudste stenen uit Kortgene