Defensie bezuinigde niet, maar gaf juist 1 miljard euro uit door debacle marinierskazerne

Het plan om de verhuizing van de marinierskazerne van Doorn naar Vlissingen te annuleren, heeft er mede voor gezorgd dat defensie ruim een miljard euro minder heeft bezuinigd. En dat terwijl de afspraak in 2011 juist was om een tienjarige bezuinigingsoperatie te starten. Dat blijkt uit een rapport van de Algemene Rekenkamer dat vandaag is gepubliceerd.
De Vlissingse burgemeester Bas van den Tillaar, staatssecretaris Raymond Knops (Binnenlandse Zaken), Commissaris van de Koning Han Polman en dijkgraaf Toine Poppelaars bij het tekenen van het bestuursakkoord bij het provinciehuis.
In juni 2020 werd het bestuursakkoord waarin het compensatiepakket voor Zeeland werd vastgelegd getekend.. © ANP
De extra kosten waren 'deels te voorzien geweest' en 'vermijdbaar', schrijft de Algemene Rekenkamer, die dan ook niet mild is in zijn oordeel. In die ruim één miljard zit ook de 650 miljoen compensatie die het Rijk aan Zeeland betaalde.

Van bezuinigen kwam niks terecht

In 2012 hoopte Defensie juist eenmalig 23 miljoen euro te bezuinigen door niet de oude marinierskazerne te renoveren, maar een nieuwe te bouwen in Vlissingen. Daarnaast zou er per jaar 2,7 miljoen euro worden bespaard op exploitatiekosten.
Van die bezuinigingen is niets terecht gekomen, zegt de Rekenkamer. In 2020 werd besloten de marinierskazerne niet naar Vlissingen, maar naar Kamp Nieuw-Milligen bij Apeldoorn te verhuizen. Uit een nieuwe berekening blijkt, volgens het rapport, dat de bouw van de marinierskazerne daardoor twee keer zo duur uitpakt.
Luchtfoto van locatie marinierskazerne
Hier had de marinierskazerne in Vlissingen moeten komen. © Rijksvastgoedbedrijf
Na de kredietcrisis maakte Defensie in 2011 een beleidsnota waarin ze aangaven flinke bezuinigingsdoelstellingen te willen realiseren. Het werd ook wel een bezuinigingsoperatie genoemd. Zo moesten er tanks, helikopters en mijnenjagers verkocht worden, omdat ze waren afgeschreven. Maar de verkoopopbrengst viel tegen. Ook werd lang niet al het materieel verkocht, maar juist opgeknapt met flinke kosten tot gevolg. Daar kwam het afblazen van de marinierskazerne dus nog bij. Totaal: 423 miljoen euro.
Maar dat is nog niet alles, want Zeeland kreeg een compensatiepakket ter waarde van 650 miljoen voor het niet doorgaan van de marinierskazerne. Dat maakt de optelsom tot 1,073 miljard euro die dus eigenlijk bezuinigd had moeten worden volgens de plannen in 2011 maar nu dus is uitgegeven.

Tweede Kamer kon taak onmogelijk uitvoeren

Dat dit nu pas naar buiten komt en niet eerder aan het licht kwam, wijt de Rekenkamer aan het feit dat kosten en gevolgen niet goed onderzocht werden, alternatieven niet serieus in kaart werden gebracht en de afgesproken bezuinigingen uit beeld raakten. Daar kwam bij dat het, volgens de Algemene Rekenkamer, voor de Tweede Kamer onmogelijk werd om de bezuinigingen nog goed te volgen.
In een reactie op de conclusies zegt demissionair defensieminister Ank Bijleveld dat het ministerie inmiddels begonnen is met "het op orde maken van de informatiehuishouding". Ook stelt ze dat alles nu transparanter is. Als verklaring voor het verlies van de ruime 1 miljard euro stelt ze dat er uiteindelijk minder bezuinigd is "omdat de veiligheidssituatie in de wereld verslechterde".