'Toerisme is een reële bedreiging voor de kust'

De afgelopen drie jaar reisde Hendriksma langs de Nederlandse kust, van Cadzand tot Rottumeroog. Op al die plekken ging hij op zoek naar verhalen. De helft van de tijd heeft hij in Zeeland doorgebracht. "In het echte Zeeland was ik nog nooit geweest. Ik ben een Fries, dan is Zeeland een beetje de andere kant van de wereld." Hendriksma is niet alleen bij de Noordzeekust geweest, maar ook in het Verdronken Land van Saeftinghe en Stavenisse. "Zeeland is uniek, veel gevarieerder dan Friesland."

Het begin van het boek gaat over de strijd van vroeger tegen het water. Dat begint rond de Allerheiligenvloed van 1570. "Vroeger moest je niet bij de zee komen, omdat dat gevaarlijk was. Er waren ook geen weersvoorspellers, dus je was overgeleverd aan de goden."

Later gaat het in Aan Zee over de opkomst van het toerisme. Zo heeft Hendriksma een verhaal geschreven over de start van het toerisme op Schouwen-Duiveland. "Voor de oorlog begon dat met rijke Rotterdammers. Die kwamen met het vliegtuig en landden op vliegveld Haamstede. Zo is het toerisme op Schouwen ontstaan. Na de oorlog is dat veranderd. Zeker in de jaren zeventig toen bruggen en dijken veranderden werd Zeeland een stuk beter bereikbaar."

Rond die tijd begonnen de Zeeuwse stranden vol te lopen en wisten toeristen, vaak met caravan, Zeeland te vinden. "Zeeuwen wisten niet wat ze aan moesten met mensen met een caravan. De eersten werden naar een woonwagenkamp gestuurd", zegt Hendriksma daarover. "Al snel werd de potentie van het toerisme gezien. Bij boeren, waar toeristen gehuisvest werden." In zijn boek staan twee foto's van de Julianahoeve in Renesse. "Op de eerste uit de jaren zestig is een enkele caravan te zien, de tweede foto, van vijftien jaar later, laat een explosie van caravans zien."

De favoriete Zeeuwse plek van Hendriksma is Domburg. "Het mooie van Domburg is dat het de enige badplaats in Nederland is met de sfeer van de grandeur uit de negentiende eeuw. Veel gebouwen uit kustplaatsen zijn heel lelijk verbouwd, maar in Domburg staan nog veel oude gebouwen. Combineer dat met natuurgebied De Manteling en je hebt een heel mooi gebied."

Dat schoonheid ook een keerzijde heeft is Hendriksma niet ontgaan. "Het is er veel te druk. Domburgers klagen over de Duitsers. Dat zie je in meer kustplaatsen, dat door het toerisme hun identiteit onder druk staat. Het toerisme is een reëel gevaar voor de kust en haar plaatsen. Om de identiteit te behouden moeten kustplaatsen zichzelf opnieuw uitvinden. Waterdunen is een goed voorbeeld. Daar wordt natuur, waterberging en toerisme gecombineerd."