Vliegtuigbouw bij De Schelde is nooit succesvol geworden
De Vlissingse scheepswerf De Schelde is beroemd om de schepen, maar vanaf de jaren dertig werden er ook vliegtuigen en bruggen gebouwd. "Er was niet veel werk meer", vertelde Pieter van Wijngaarden vandaag in de Zeeuwse Kamer. Hij schreef een paar jaar geleden een boek over vliegtuigbouw bij De Schelde. "Ze gingen op zoek naar ander werk, naar een andere markt. Maar met de vliegtuigbouw ging het ook niet al te best. Bij De Schelde kwamen ze er al snel achter dat het heel iets anders was dan schepen bouwen."
Zeeland was vanaf het begin een echte luchtvaartprovincie, weet Van Wijngaarden. "De luchtvaart in Nederland begon in 1911 en datzelfde jaar landde de eerste vliegtuigen in Oost-Souburg. Ze gebruikten die vliegtuigjes voor grenscontroles." In de jaren dertig was het ook crisis in de luchtvaartindustrie. "De luchtvaart stond er slecht voor. Er werd van alles verzonnen om die nieuw leven in te blazen, maar dat lukte niet echt."
Linnen en hout
In Nederland werden de vliegtuigen toen nog van linnen en hout gemaakt, terwijl in andere landen de vliegtuigen van staal waren. Ook bij de Schelde werden houten vliegtuigen gemaakt. Dat kwam omdat de vliegtuigtak van de werf was overgenomen van meubelmakerij Pander in Den Haag. Dat bedrijf stond goed bekend om de meubels, maar minder om de vliegtuigen. Er ging zelfs een spottend rijmpje rond: 'Koop je meubels bij Pander en je vliegtuig bij een ander."
"De vliegtuigbouw bij De Schelde stelde niet zoveel voor", vertelt Van Wijngaarden. "Je kon vliegtuig per stuk bestellen. Er kwam een klant en die bestelde een vliegtuig. Dat was toen nog rendabel. Maar het is nooit echt op gang gekomen. Ze hebben wel twee leuke vliegtuigjes gebouwd, De Scheldemusch en de Scheldemeeuw, dat waren zeer lichte vliegtuigjes die het vandaag wel goed gedaan zouden hebben. Die worden veel gebruikt als sportvliegtuig. Maar toen was het een houtje-touwtje gebeuren."
De vliegtuigen zijn allemaal verloren gegaan. "Misschien dat er ergens in een Engels schuurtje nog een restant van zo'n vliegtuigje ligt. Maar ik denk dat ze gesloopt zijn, vaak werd het materiaal hergebruikt. In de Tweede Wereldoorlog heeft De Schelde ook nog vleugels gebouwd voor de Duitse Luftwaffe. Toen de werf in '43 werd gebombardeerd kwam er een einde aan de vliegtuigbouw in Vlissingen."
Zeeuwse Kamer over scheepswerf De Schelde
