Zeeuws onderzoek: corona had vooral op jongeren veel impact

Langzaam maar zeker wordt duidelijk wat de impact van corona tot nu toe is geweest in Zeeland. Onderzoekinstituut ZB Planbureau en de Zeeuwse overheden hebben alle gegevens, die nu beschikbaar zijn, op een rij gezet. Niet alleen de mensen die al bekend waren bij de hulpinstanties hadden het moeilijk het afgelopen jaar, er hebben zich door de coronacrisis ook nieuwe - tijdelijke - kwetsbare groepen aangediend.
Aanwijzingen voor klanten van een winkel
Aanwijzing voor klanten van een winkel © ANP
Dan gaat het bijvoorbeeld over kinderen in het algemeen, middelbare scholieren en mensen zonder vast inkomen. Bij die groepen zijn zowel de fysieke, psychische als financiële klachten het afgelopen jaar toegenomen. Emergis ziet dat de problemen bij mensen met psychische problemen alleen maar zijn toegenomen, met name gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement, angst, stress en spanningen in huis, is in het rapport te lezen. Daar kwam nog bij dat door de tijdelijke stop op fysieke activiteiten door de lockdown welzijnswerkers minder zicht hadden op mensen die al in de problemen zaten. "Het is van belang dat cliënten regelmatig gezien worden", zegt Els Blok, manager Oosterschelderegio Emergis in het rapport.

'Sluiten scholen voor kwetsbare gezinnen funest'

Datzelfde geldt voor kwetsbare gezinnen en kinderen. Doordat de scholen dicht moesten en er geen activiteiten voor de kinderen georganiseerd konden worden, waren gezinnen vaak op zichzelf aangewezen. Daardoor zijn de problemen binnen deze gezinnen tijdens de crisis alleen maar toegenomen. "Het sluiten van deze scholen was voor de kinderen in kwetsbare gezinnen funest", zegt Mariska Luiten, manager ambulant behandeling & pleegzorg Juvent, in het rapport.

Problemen langer onzichtbaar

Volgens de onderzoekers was de impact van de tweede lockdown op kinderen groot. "Er zijn zorgen over de ontwikkeling van sociale vaardigheden van kinderen in de afgelopen periode, zoals het samen problemen oplossen", schrijven de onderzoekers. Daarnaast bestaat het risico dat, doordat leerachterstanden niet goed in de gaten gehouden konden worden, de kansenongelijkheid in de samenleving toeneemt. Zorgverleners vrezen dat problemen meer en langer onzichtbaar blijven omdat zij maanden geen zicht hadden op deze kinderen.
Op basisschool Duiveland geeft een docent digitaal les. Leerlingen met ouders die een cruciaal beroep hebben mogen wel fysiek aanwezig zijn.
Op basisschool Duiveland geeft een docent digitaal les. Leerlingen met ouders die een cruciaal beroep hebben mogen wel fysiek aanwezig zijn (archief) © ANP
Onder middelbare scholieren en jongvolwassenen zijn stress- en psychische klachten toegenomen omdat de sociale contacten stilvielen, vooral bij jongeren die al kampten met psychische klachten. Daarnaast ging de drempel voor deze groep om hulp te zoeken juist omhoog en waren scholieren en jongvolwassenen met een hulpvraag moeilijker te bereiken door het sociale isolement.

Psychische klachten door gebrek aan inkomsten

Flexwerkers, seizoenarbeiders, ZZP'ers en freelancers zagen het afgelopen jaar hun inkomsten wegvallen, waardoor de psychische klachten binnen deze groep toenamen. Veel van hen vreesden voor de toekomst. De terugval in inkomsten van deze mensen is vaak tijdelijk en die moeten daarom op een andere manier geholpen worden dan de bekende groep mensen die financieel kwetsbaar zijn. Een groot probleem is wel dat deze nieuwe groep nog niet goed in beeld is bij de instanties, schrijven de onderzoekers.
De Zeeuwse hulpinstanties krijgen het voorlopig ook druk met de zorg voor coronapatiënten en nabestaanden. Veel coronaslachtoffers blijven lang last houden van bijvoorbeeld vermoeidheid of problemen bij lopen. Die fysieke klachten kunnen ook leiden tot psychische problemen. Ook zou de levensstijl van de Zeeuwen op de schop moeten. "Het waren met name de mensen met een ongezonde leefstijl die slachtoffer zijn geworden van corona. Dat moeten we wel meenemen in het beleid, dat preventie zo belangrijk is", heeft Cora Ruissen van de GGD tegen de onderzoekers gezegd.

Kansenongelijkheid toegenomen

Corona heeft ervoor gezorgd dat de kansenongelijkheid in onze provincie is toegenomen. Vooral groepen die al kwetsbaar waren, zoals probleemgezinnen en statushouders, zijn het hardst getroffen. Ook de gezondheidsrisico's van een pandemie zijn voor deze groep het grootst. Als het aan de onderzoekers ligt, krijgen de meeste kwetsbare groepen de komende periode meer aandacht en kansen, om ervoor te zorgen dat ze niet nog verder achterop raken. Ook moeten de provincie en gemeenten in de toekomst meer investeren in deze kwetsbare groepen.
Zware conclusies, maar in het rapport staat niet alleen slecht nieuws. Tijdens de coronacrisis ging er juist meer geld naar dak- en thuislozen, waardoor in principe iedereen een slaapplek kon krijgen. Het Leger des Heils spreekt zelfs van een succes. "Corona biedt inzichten voor de toekomst van maatschappelijke opvang", heeft Roderik Bin van het Leger des Heils de onderzoekers verteld.
Burgemeester van Reimerswaal José van Egmond, voert het woord namens de instanties die aan het onderzoek meededen. Zij zegt dat het niet de bedoeling is dat het rapport in een la terechtkomt, maar dat er wordt nagedacht wat overheden voor groepen die het moeilijk hebben, kunnen doen."
Van Egmond vertelt wat er na het uitbrengen van het rapport moet gebeuren