Aantal brede scholen neemt toe, deze hoogleraar legt uit waarom dat een goede ontwikkeling is

Hoogleraar en expert brede scholen Dolf van Veen vindt dat een goede ontwikkeling. Want brede scholen hebben de potentie om de manier waarop wij ons onderwijs en onze samenleving inrichten, ingrijpend te verbeteren, zei hij vanmiddag in het radioprogramma de Zeeuwse Kamer.

Hij gaf in dat radioprogramma vanmiddag een mini-college over het fenomeen brede scholen. Want: wat is dat eigenlijk? "Van het fenomeen brede scholen zijn er meerdere definities in omloop. Maar in algemene zin zijn er twee elementen die een rol spelen: breed onderwijs in de zin van tijd, waar het onderwijs langer doorgaat. Daarom worden brede scholen in het Engels ook extended schools genoemd."

Het tweede element is volgens Van Veen het aanbieden van extra activiteiten om onder meer de algemene ontwikkeling en taalontwikkeling van kinderen extra te stimuleren, met name voor kinderen die dat van huis uit minder hebben meegekregen. "Het was dan ook vaak een combinatie met achterstandenbeleid door die achterstanden aan te vullen. Dus culturele activiteiten, sport, dat soort dingen."

In Nederland wordt met een brede school over het algemeen bedoeld dat er meerdere scholen en andere organisaties samen in één gebouw komen te zitten. Volgens Van Veen komt dat grotendeels ook door het financiële aspect. "Het gaat ook over verdeling van middelen dus gaat het ook over de vraag wie die middelen krijgt. En je ziet dat gemeenten daar beleid op maken en ervoor kiezen om verstandig middelen en bronnen te combineren. En dan zie je dat meerdere scholen, buitenschoolse opvang en andere organisaties samengaan in één gebouw en dat er ook echt samenwerkingsverbanden ontstaan."

Het gevaar is volgens Van Veen wel, dat er alleen uit praktische overwegingen gekozen wordt voor het samengaan in een brede school, waardoor de samenwerking en de verbreding van het onderwijs achterblijven. Toch ziet hij vooral kansen. "Je ziet dat ze toch op termijn wat meer naar elkaar toe groeien. De scholen beginnen misschien met aparte ingangen, maar in de loop van tijd zie je dan toch samenwerkingsverbanden ontstaan."

Navraag bij het Zeeuwse kennisinstituut ZB Planbureau leert dat er in Zeeland nu twaalf brede scholen zijn, met de Brede School Tholen als de nieuwste aanwinst. En de komende jaren komen er naar verwachting nog meer bij.

"Ik snap dat ook vanuit gemeentelijk perspectief. Want ook in een geografische regio waar voorzieningen verspreid zijn, kun je niet alles zelf en is het heel belangrijk om voorzieningen naar de scholen toe te halen. Ik zeg daarbij wel: kijk ook hoe andere regio's dat doen, Groningen bijvoorbeeld, zodat je ook daarvan kunt leren."

Van Veen kent voorbeelden van brede scholen waar een geweldig aanbod aan activiteiten was, maar waar geen gebruik van werd gemaakt door de kinderen die dat nodig hadden. "Het waren vooral de kinderen uit de middenklasse, die het niet nodig hadden, die dat deden en niet de kinderen uit de achterstandswijken. Dus daar is in de communicatie iets misgegaan", aldus Van Veen.

Bij de Brede School Tholen is er wel een uitdaging: de reformatorische Eben-Haëzerschool is iets minder enthousiast over samenwerking dan de rest. "We hebben met zijn allen afgesproken dat we daar voorzichtig mee zullen beginnen", zegt directeur Bas Hoftijzer. En de samenwerking met het speciaal onderwijs in de brede school stuit op een praktisch bezwaar, omdat de Eben-Haëzerschool een samenwerkingsverband heeft met een reformatorische school voor speciaal onderwijs in Kapelle.

Met dat gegeven in het achterhoofd zou je wellicht verwachten dat Van Veen kritisch is, maar hij draait het om en is juist hoopvol. "Je ziet dat er wél voor is gekozen om mee te doen, dat er wél wordt samengewerkt en ingezet op een locatie waar veel dingen samenkomen. Weliswaar nog met een aparte ingang, in een aparte vleugel van het gebouw, maar dat er wel op wordt ingezet om met elkaar te delen."

Hij verwacht dan ook dat die samenwerking tijd nodig heeft. "Je moet het ook een kans geven. En ik kan me voorstellen dat er op termijn toch meer samenwerking ontstaat. Je gaat je buurman helpen, door toch docenten uit te wisselen als dat nodig is bijvoorbeeld. En dan blijkt het misschien toch handiger om samen één registratie te delen. Zo gaan die dingen. Dat valt nu nog moeilijk te voorspellen."

Van Veen is ervan overtuigd dat er fantastische dingen kunnen gebeuren en dat het onderwijs getransformeerd kan worden met als doel kinderen een betere plek te geven in de samenleving. Maar dat heeft wel tijd nodig. "Ik denk dat we in Nederland op dat vlak nog wel een lange weg te gaan hebben. En ik denk dat dit soort bijna sociale experimenten zoals in Zeeland buitengewoon belangrijke leerervaringen kunnen zijn."