'Vlaamse regering wilde niet communiceren over PFAS vervuiling Antwerpen'
De vorige Vlaamse regering heeft in 2017 bewust niet gecommuniceerd over de met PFAS-stoffen vervuilde grond in het Antwerpse havengebied. Dat meldt de Vlaamse VRT op basis van e-mails over de kwestie die de redactie heeft ingezien.
Het was al duidelijk dat er bewust niet is gecommuniceerd over de vervuiling. Maar wie daar opdracht voor had gegeven, was tot nu toe onduidelijk. Uit de e-mails die de VRT heeft kunnen inzien blijkt nu dat die beslissing door de regering is gemaakt.
De vervuiling kwam in 2017 aan het licht bij de start van de aanleg van de Oosterweelverbinding, een nieuw onderdeel van de Antwerpse Ring. De grond bleek vervuild met PFAS-achtige stoffen, afkomstig van de 3M-fabriek, die een stukje verderop ligt. De aannemer, Lantis, die de nieuwe verbinding aanlegt, heeft er meerdere keren op aangedrongen de vervuiling bekend te maken, maar kreeg steeds nul op het rekest.
PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) is een verzamelnaam voor zo'n zesduizend soorten fluorverbindingen die ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. De stoffen zijn geliefd in de industrie omdat ze hittebestendig en vocht-, vet- en vuilafstotend zijn. PFAS worden dan ook in veel verschillende producten gebruikt: van anti-aanbaklagen in pannen tot de stof die jassen waterdicht maakt.
Een van de e-mails die nu naar buiten is gekomen, is afkomstig van een leidinggevende van het Vlaamse agentschap voor bodemsanering en afvalbeleid (OVAM). Hierin staat dat de leidinggevende 'uitdrukkelijke opdracht' van het kabinet heeft gekregen om niet het voortouw te nemen in de communicatie. Sterker nog: het agentschap mag ook geen onderzoek doen naar de vervuiling. OVAM had toen al een informatiesessie ingepland voor omwonenden, maar die werd vier dagen van tevoren alsnog afgeblazen.
De aannemer geeft niet op en vraagt in 2018 opnieuw om naar buiten te treden over de vervuiling. In een e-mail uit de aannemer zijn vrees dat de vervuiling niet langer geheim kon blijven. Teveel partijen zouden het al weten en daarnaast dragen enkele werknemers beschermende kleding op het bouwterrein. Iets was opvalt en voor iedereen te zien is. De aannemer heeft ook al vragen gekregen van omwonenden. De e-mail is ook gericht aan de kabinetschef van minister Weyts, die de Oosterweelverbinding in zijn portefeuille had.
Onder vergrootglas
De aannemer heeft drie scenario's klaarliggen om de vervuiling alsnog bekend te maken, waaronder een bewust lek naar de pers. Uiteindelijk blijven die scenario's in de kast en komt het nieuws afgelopen zomer alsnog naar buiten. Sindsdien ligt de 3M fabriek onder een vergrootglas. Later wordt ook bekend dat de fabriek meer PFAS heeft geloosd in de Schelde, waaronder ook een stof waarvoor het geen vergunning heeft.
Vorig jaar kreeg de fabriek een eeuwigdurende omgevingsvergunning, zonder dat de Vlaamse overheid hier een milieueffectrapportage voor heeft gedaan. Iets wat niet is toegestaan. Ook verliep de communicatie met Zeeland niet vlekkeloos. Naar aanleiding hiervan heeft de provincie opheldering gevraagd aan de Vlaamse regering. Komt die er niet, dan sluit de provincie een gang naar de rechter niet uit. De Vlaamse minister van Omgeving, Zuhal Demir, heeft daarop laten weten binnenkort met de provincie te gaan praten.
3M is inmiddels in gebreke gesteld door de Vlaamse overheid. Het bedrijf moet voor 1 oktober duidelijk maken hoe het de vervuiling gaat opruimen. Daarnaast moet het concern alle informatie delen over de mogelijke gevaren van de stoffen die het produceert en loost.
