Provinciale Staten hopen eindelijk op meer duidelijkheid over PFAS in de Westerschelde

Provinciale Staten worden vanavond door experts bijgepraat over de hoge concentratie van PFAS in de Westerschelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Dit voorjaar werd bekend dat er tussen de twee en 25 keer zoveel van die mogelijk kankerverwekkende stoffen in de Zeeuwse wateren zitten dan in de rest van Nederland. Sindsdien zijn er vooral veel vragen, maar weinig antwoorden.
Provinciehuis door de takken heen - archieffoto
Provinciehuis door de takken heen - archieffoto © Omroep Zeeland
De bijeenkomst is een initiatief van SGP-Statenlid Harold van de Velde. Hij verwacht veel van de avond. "Ik hoop vooral op een duidelijk beeld van de feiten", aldus het Statenlid. Hij denkt dan in eerste instantie op praktische antwoorden voor de korte termijn. "Kunnen mensen nog veilig zwemmen in de Westerschelde? Kan men nog groente uit de eigen tuin eten?", legt Van de Velde uit. Maar de SGP'er denkt verder: "We moeten nu eindelijk een goed beeld krijgen van de huidige staat van het water in de Westerschelde."
De hoge concentratie PFAS in de Westerschelde verscheen in mei in een rapport van Rijkswaterstaat. Toen kwam daar nog weinig reactie op. De onrust ontstond in juni toen bekend werd dat de 3M-fabriek bij Antwerpen jarenlang illegaal PFAS heeft geloosd.
Vlaams minister Demir over het verstrengen van de lozingsnorm van 3M
Inmiddels trekken de regeringen van Nederland en Vlaanderen samen met de provincie Zeeland op om die vervuiling tegen te gaan. Twee weken geleden kondigde de Vlaamse minister Zuhal Demir nog aan dat de vergunning voor 3M strenger gaat worden. Morgen maakt de provincie Antwerpen bekend hoe streng precies, al heeft het er alle schijn van dat het bedrijf tegen die nieuwe vergunning in beroep gaat.

3M slechts bliksemafleider

Die aandacht voor 3M is volgens Harold van de Velde terecht, al hoopt hij vanavond de discussie breder te trekken. "3M is een leuke bliksemafleider, maar er speelt veel meer", zegt hij. "Ik vind het veel te beperkt dat we het alleen over 3M zouden hebben. Bij de bijeenkomst zijn vanavond afgevaardigden van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, het RIVM, Wageningen University & Research en Belgische overheden.
PFAS is een groep waterstoffen met fluoratomen eraan vast. Er zijn ongeveer 5.000 verschillende soorten PFAS. De stoffen zijn geliefd in de industrie omdat ze hittebestendig en vocht-, vet- en vuilafstotend zijn. PFAS worden dan ook in veel verschillende producten gebruikt: van anti-aanbaklagen in pannen tot de stof die jassen waterdicht maakt. Maar sinds een paar jaar is bekend dat er ook negatieve kanten aan PFAS zitten. "Ze zijn over het algemeen giftig, binden zich aan weefsels en stapelen zich in de voedselketen", legt Flameling uit.
Marinebioloog Inez Flameling over de gevaren van PFAS
Mensen kunnen ernstig ziek worden als zij lang bloot worden gesteld aan PFAS, zegt Flameling: "In het algemeen kunnen ze kankerverwekkend zijn en zijn ze slecht voor het immuunsysteem." PFAS onderdrukken het menselijke immuunsysteem. "Juist in deze tijd is dat een heel kwalijke zaak, met de pandemie die we nu meemaken", aldus Flameling.

Verbod

Inmiddels zijn de eerste stappen naar een totaalverbod op PFAS in de Westerschelde gezet. Nederland werkt, samen met België, Duitsland en de Scandinavische landen, aan een verbod op niet-essentiële toepassingen van PFAS. Al gaat dat de Tweede Kamer niet ver genoeg. Als het aan de Kamer ligt, zet de demissionaire regering in op een totaalverbod van PFAS.