Hedwigepolder: van landbouwgrond tot speeltuin voor onderzoekers en studenten

Het is een uniek praktijklaboratorium voor binnen- en buitenlandse onderzoekers en studenten. De Hedwigepolder wordt over een paar jaar teruggeven aan de natuur en biedt nu een zeldzame kans om bijvoorbeeld de weerstand van dijken tegen overstromingen te testen. Het Europese onderzoeksproject Polder2C's heeft zich in de Hedwige- en de naastgelegen Prosperpolder gevestigd. Met 6,5 miljoen euro subsidie worden tal van onderzoeken uitgevoerd.
De Hedwigepolder wordt nu gebruikt als levend laboratorium
De Scheldedijk loopt van de Nederlandse Hedwigepolder over in de Belgische Prosperpolder en wordt op termijn op verschillende plekken doorgebroken. Verder landinwaarts komt een nieuwe dijk en dan is de ontpoldering een feit. Het wordt het grootste getijdengebied van West-Europa, van 465 hectare.

Speeltuin voor onderzoekers en studenten

In het onderzoeksproject werken verschillende overheden, waterschappen, organisaties en onderwijsinstellingen samen. Ze hebben onder andere als doel om studenten en jonge professionals op te leiden in de kustwaterbouwkunde. "Dit is onze speeltuin, hier kunnen we als onderzoekers zelf veel leren, maar ook mensen opleiden. Wat we hier doen is heel relevant voor de praktijk in de toekomst voor de studenten. We gaan de nieuwe generatie trainen en dat kun je het beste in de praktijk doen", zegt Vana Tsimopoulou, onderzoeker en docent kustwaterbouwkunde van de HZ University of Applied Sciences.
Hedwigepolder onderzoek living lab
Studenten helpen onderzoekers met verschillende metingen © Omroep Zeeland
Door de coronaregels mochten de studenten het afgelopen jaar een stuk minder vaak het gebied in om praktijkonderzoek te doen dan gehoopt. "Ik ben echt dankbaar dat ik hier nu ben", zegt Ilse Ronner, student aan de HZ. "We volgen veel lessen online en dan hoor je wat onderzoekers hier allemaal doen. Nu ben ik hier zelf. Het is heel leerzaam om metingen en proeven mee te mogen doen."
"Het is jammer dat we hier niet vaker naartoe kunnen", beaamt Tsimopoulou. "Het is een levend laboratorium, dichtbij school, dat gebeurt niet vaak."

Een echte dijk testen gebeurt bijna nooit

Op dit moment wordt de rol van het voorland in kustverdediging onderzocht. De studenten doen metingen en nemen monsters van de bodem. Uiteindelijk moet duidelijk worden welke rol de bodem speelt bij de waterveiligheid van een dijk.
"We kunnen grote experimenten doen die ook een doorbraak van de dijk kunnen en mogen veroorzaken.
Vana Tsimopoulou, docent HZ.
Verder wordt er op de dijk zelf een overstromingsproef gehouden. Het gebeurt niet vaak dat dat op een echte, al bestaande dijk, getest mag worden. "We kunnen grote experimenten doen die ook een doorbraak van de dijk kunnen en mogen veroorzaken. Die toestemming krijgen we niet vaak", zegt Tsimopoulou.
Test dijkbelasting Hedwigepolder
Op verschillende plekken wordt een overstroming nagebootst © Omroep Zeeland
Op verschillende plekken op de Scheldedijk stroomt water over de dijk. Af en toe wordt het water stopgezet om te kijken wat de schade is. Dat geeft een beeld van hoe sterk de dijk is en hoe snel bijvoorbeeld de toplaag, in dit geval gras, het begeeft.
Tsimopoulou: "We weten dat als dit deel van de dijk het begeeft ook de rest van de dijk schade oploopt en het mogelijk begeeft. Maar we kijken ook naar hoe we zo'n gat in de dijk het beste kunnen repareren. Wat is de snelste methode bijvoorbeeld en hoe lang houdt die oplossing het."

Inzicht in verbeteringen

Zo krijgen de onderzoekers inzicht in hoe in de toekomst het onderhoud aan de dijken verbeterd kan worden. "De kennis die wij hier opdoen is relevant voor de verdere bescherming van onze eigen kust, maar ook voor het buitenland."

Over drie jaar water in de polder

De onderzoekers en studenten kunnen voorlopig nog wel even gebruik maken van het levende laboratorium. In het gebied gaan ondertussen de voorbereidende werkzaamheden voor de ontpoldering verder. Eind 2024 zal dan het eerste water de polder instromen.