Zeeuws-Vlaamse Ilse krijgt Poolse onderscheiding: 'We moeten de bevrijders blijven herdenken'

Op een kleine begraafplaats in Kloosterzande vind je drie graven van soldaten, naast elkaar. Op de grafstenen is te lezen dat de soldaten - twee Britten en een Schot - zijn overleden in de Tweede Wereldoorlog. De graven worden netjes onderhouden door Thuy en haar man en vormen het begin van haar fascinatie voor de Poolse divisie.

Een van de drie begraven soldaten is namelijk Richard Mccandless Mcknight uit Douglas, Schotland. Toen Thuy en haar man daar op vakantie waren om zich verder te verdiepen in de achtergrond van de gesneuvelde soldaat, kwam ze erachter dat in diezelfde stad ook een trainingskamp was geweest voor de eerste Poolse Pantserdivisie.

Ze raakte in de ban van de Poolse generaal Maczek en zijn leger. Een onderdeel daarvan bevrijdde in 1944 Oost-Zeeuws-Vlaanderen. De verhalen van de Poolse bevrijders zijn volgens Thuy nog niet bekend genoeg. "Als ik een rondleiding geef in het Gdynia museum in Axel, zeggen kinderen vaak dat de Engelsen en de Amerikanen ons hebben bevrijd. 'Maar dat is niet zo', zeg ik dan. 'Hier waren het de Polen.'"

Naast haar werk in het museum geeft ze gastlessen op scholen over de bevrijders en zet ze zich in voor herdenkingen. Haar werk is zelfs in Warschau opgevallen: "Ik ben ook lid van de familievereniging van de Poolse veteranen en zo heb ik veel contact met Poolse mensen die zich voor hetzelfde doel inzetten. Daar zeggen ze: een niet-Poolse jonge vrouw die zo vol met passie en medeleven kan vertellen over onze eerste pantserdivisie, over onze generaal Maczek, over onze veteranen, dat verdient echt waardering."

Daarom kreeg Thuy de bijzondere Pro Patria onderscheiding uitgereikt van de Poolse ambassade. "Dat was echt een verrassing. Ik moest een hele vragenlijst invullen en ik had geen idee waar het voor was", vertelt ze. "Toen ik een uitnodiging kreeg voor de herdenking in Breda dacht ik: wat een leuke uitnodiging. Maar pas toen ik naar voren werd geroepen viel echt het kwartje!"

"Dat ik dit als niet-Poolse heb ontvangen, dat verbaast mij nog het meeste", vertelt Thuy. "Maar het is wel een hele grote erkenning voor mij en een blijk van waardering voor wat ik doe."

Thuy blijft zich voorlopig nog inzetten voor de bekendheid van de Poolse pantserdivisie. "We moeten die verhalen blijven vertellen en de veteranen blijven herdenken. Vrijheid is een groot goed en is niet vanzelfsprekend. Dat is de moeite om te blijven herdenken."