Bijna zestig procent van de omwonenden van de 3M-fabriek heeft te veel PFAS in het bloed
Meer dan de helft van de omwonenden van de 3M-fabriek bij Antwerpen heeft zo veel PFAS in het bloed dat het nadelige gevolgen voor hun gezondheid kan hebben, blijkt uit bloedonderzoek van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Van de achthonderd deelnemers aan het onderzoek had 59 procent een te hoge PFAS-waarde. Bij maar negen procent van de respondenten waren de waardes veilig te noemen.
Uit het bloedonderzoek bleek dat wie dichter bij de 3M-fabriek woont, meer PFAS in z'n bloed heeft. Datzelfde geldt voor mensen die eieren blijven eten van de eigen kippen, groenten uit eigen tuin en wie grondwater gebruikt. Wouter Beke, de Vlaamse minister van Volksgezondheid, is blij dat er nu eindelijk duidelijkheid is. "Er is nu eindelijk een causaal verband tussen de bron van de vervuiling en de besmettingen", zei de minister bij de presentatie van het rapport.
Zeeuwse bloedwaardes
De resultaten van het bloedonderzoek zeggen niets over de PFAS-waardes in het bloed van de Zeeuwen. "Zeeland is wel ver weg", zei Bart Bautmans van het agentschap bij de presentatie van het rapport. Bautmans zegt wel met de provincie in gesprek te zijn om te kijken wat de blootstelling van Zeeland zou zijn door het water.
PFAS is een verzamelnaam van chemische stoffen (poly- en perfluoralkylstoffen) die van nature niet in het milieu voorkomen. De stoffen worden onder andere gebruikt in antiaanbaklagen en brand- en vuilwerende stoffen. Deze stoffen worden al decennia gebruikt en zijn nauwelijks afbreekbaar. Van een aantal types PFAS is pas de laatste paar jaar bekend geworden dat zij bij langdurige blootstelling kankerverwekkend zijn en het immuunsysteem kunnen aantasten.
De Vlaamse overheid heeft op basis van het bloedonderzoek besloten de zone waar afgeraden wordt om zelfgekweekte groenten, kippen en eieren te eten of het grondwater te gebruiken uit te breiden van drie naar vijf kilometer rondom de 3M-fabriek in Zwijndrecht (B).
Meerdere factoren die maken dat je ziek wordt
Een woordvoerder namens de Vlaamse zorgautoriteit benadrukt dat de uitkomsten van het onderzoek niet automatisch betekenen dat mensen ook ziek worden door PFAS. "De gezondheid wordt namelijk beïnvloed door meerdere factoren, PFAS is een extra risicofactor", aldus de woordvoerder.
Zuhal Demir, de Vlaamse minister van Handhaving, legt in reactie op het rapport 3M een ultimatum op. Het bedrijf moet bewijzen dat het niemand meer blootstelt aan bijkomende risico's, anders moet 3M alle productie in Zwijndrecht stopzetten, schrijft de minister op Twitter.
Fors lagere normen
De 3M-fabriek bij Zwijndrecht is de bron van de hoge PFAS-waardes net over de grens. Vorige week kondigde de provincie Antwerpen de nieuwe milieuvergunning aan die per direct in zou gaan voor het bedrijf. Tot donderdag mocht het bedrijf 30 microgram PFOS - dat deel uitmaakt van de PFAS-familie - per liter lozen. In de vergunning die vandaag door de deputatie is vastgesteld, gaat de maximale uitstoot naar 1 microgram per liter.
Ook de uitstoot van andere PFAS gaan fors omlaag. Zo worden de lozingen van PFBA en PFBS verlaagd van respectievelijk 5.000 en 3.700 naar 20 microgram per liter.
In beroep
3M is het er niet mee eens dat in de nieuwe vergunning geen overgangsperiode is opgenomen om aan de nieuwe eisen te kunnen voldoen. 3M moet het water op een andere manier gaan filteren en dat kost tijd, zegt het bedrijf. Daarnaast vindt het bedrijf het vreemd dat de regels alleen voor de 3M-fabriek gelden en niet voor andere bedrijven. Op die manier ontstaat er 'grote rechtsonzekerheid voor vele bedrijven in België', schrijft het chemieconcern in een verklaring. Eerder noemde 3M de strengere normen al 'totaal onhaalbaar en onnodig'.
De Vlaamse minister Demir heeft 120 dagen de tijd om het beroep van 3M te behandelen. Een woordvoerder van de provincie Antwerpen verwacht dat de minister dat op kortere termijn zal doen. Tot die tijd gelden voor 3M de oude, ruimere lozingsnormen nog.
PFAS in Westerschelde
3M kwam deze zomer in opspraak toen bekend werd dat zij jaren illegaal PFAS hebben geloosd. Dat leidde ook in Zeeland tot onrust, helemaal toen bleek dat de concentratie PFAS nergens in Nederland zo hoog is als in de Westerschelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen.
