Deskundigen: 'Grevelingenmeer moet zoet worden, we mogen niet langer een andere kant uit kijken'

Het Grevelingenmeer moet een zoetwatermeer worden. Dat is op de lange termijn het beste voor de natuur en de landbouw in Zeeland. Dat stellen Wil Borm en Dick Butijn, deskundigen van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Omdat de waterkwaliteit in het meer heel slecht is, liggen er plannen om weer een open verbinding met de Noordzee te maken, maar volgens Borm en Butijn kan alleen een radicale ommezwaai het meer nog redden.
Het Grevelingenmeer moet zo snel mogelijk zoet worden, zegt deze adviseur
Borm heeft een adviesbureau voor integraal waterbeheer en Butijn is een van de mensen achter de Haakse Zeedijk, een plan voor een klimaatbestendig Nederland bij zeespiegelstijging. Samen hebben ze een artikel geschreven: 'De mythe van zout'.
Een grote doorlaat in de noordelijke Brouwersdam zien de schrijvers van het artikel niet zitten. "Omdat het maar voor een heel klein deel van het Grevelingenmeer tot meer zuurstof in het water zal leiden", zegt Wil Borm. "Maar belangrijker nog is de vraag of het nog langer verantwoord is om het Grevelingenmeer zout te houden, vanwege de tekorten aan zoet water in de regio."
Het Grevelingenmeer is afgesloten van de Noordzee door de Brouwersdam en de Grevelingendam.
Het Grevelingenmeer is afgesloten van de Noordzee door de Brouwersdam en de Grevelingendam © Omroep Zeeland
"Het zoutgehalte in veel binnenwateren is zouter dan ooit", zegt Borm. "En de kwaliteit van het water is heel slecht. Bodemverzilting is een groot probleem voor de landbouw, en mede daarom hebben de Staten van Zeeland eind 2021 met een ruime meerderheid een amendement aangenomen om alle toekomstige opties voor zoetwatervoorziening open te houden. Een zoet Grevelingenmeer kan veel problemen verhelpen."
De vissers spelen op safe, ze willen het laten zoals het nu is."
Hans van Geesbergen, vereniging beroepsvissers Grevelingenmeer
Hans van Geesbergen, van de vereniging beroepsvissers Grevelingenmeer, ziet een zoet Grevelingenmeer niet zitten. "Er zijn nog een paar bedrijven over", zegt hij. "Die willen het houden zoals het is. Je weet nu wat je hebt en wat je er mee kunt. Door het zo te laten speel je op safe."

Eerdere plannen

In de jaren '70 zou het Grevelingenmeer zoet worden, maar dat ging uiteindelijk niet door. "Er waren al bedrijven die naar de Waddenzee zouden gaan en er werd al geïnvesteerd in de overgang naar bijvoorbeeld de palingvisserij", zegt Van Geesbergen. "Maar het plan werd afgeblazen en paling mogen we niet meer vangen. Dus wij willen de Grevelingen heel graag zout houden."
Grevelingen dood
Onder water is er nauwelijks meer leven © Omroep Zeeland
"De kwaliteit van het Rijnwater was niet voldoende destijds", zegt Wil Borm. "Dat konden ze niet in het meer laten stromen. Maar we moeten nu wel doorpakken, we moeten het watersysteem aanpassen aan de versnelde zeespiegelstijging die er zonder twijfel aankomt. Gezien de ernst van de situatie mogen we niet een andere kant uitkijken."

Zoet water vasthouden

Borm ziet steeds meer het belang van het vasthouden van zoet water. "Zoetwatermilieus zijn zeer zeldzaam. Ze zijn van levensbelang voor de mens en dragen in hoge mate bij aan de biodiversiteit", zegt hij. "In een paar maanden kunnen we het meer zoet maken door er zoet water in te laten stromen. Daarna is dat niet meer nodig omdat er genoeg neerslag valt om het water op peil te houden."