Alle Joodse oorlogsslachtoffers een monument: dit zijn de verhalen achter de laatste zestien struikelstenen in Zeeland

Met het leggen van de laatste zestien steentjes in de straten van Vlissingen, Domburg en Veere hebben vanmiddag alle vermoorde Joodse Zeeuwen een struikelsteen, een goudkleurige monumentje van tien bij tien centimeter om ons te herinneren aan hun tragische lot in de Tweede Wereldoorlog. Rond 14.30 uur worden de laatste steentjes gelegd.
De laatste zestien struikelstenen zijn vandaag gelegd

Lena Frank-Hamme en haar zoon Maurits Frank

In Vlissingen kregen Lena Frank-Hamme en haar zoon Maurits Frank een steentje voor hun huis in de Arbeidstraat op nummer 40. Daar woonden zij tot 24 maart 1942. Die dag werden alle Joodse Zeeuwen gedwongen naar Amsterdam te vertrekken. Zoon Maurits dook de dag daarvóór onder. Zijn vlucht uit Vlissingen heeft uiteindelijk niet zijn leven kunnen redden. Hij werd later opgepakt en op 31 maart 1944 in Auschwitz vermoord. Hij werd 26 jaar. Van moeder Lena is enkel bekend dat zij in 1943 stierf in Sobibor, zij was 63 jaar.

Andries de Raaij, Jacob Samuel de Raaij en Rebekka de Raaij-Muller

In de Sottegemstraat 105 in Vlissingen woonde moeder Rebekka met haar zoons Andries en Jacob Samuel. Na hun deportatie werd Rebekka (51) vrijwel direct bij aankomst in Auschwitz vergast op 19 oktober 1942. Haar zoon Jacob van 28 stierf datzelfde jaar op 31 december in Auschwitz. Andries (31) hield het langer vol, maar werd uiteindelijk op 15 augustus 1944 vermoord.
De huizen in de Arbeidstraat en de Sottegemstraat zijn inmiddels gesloopt. In de buurt van waar de huizen hebben gestaan zijn de struikelstenen gelegd.
Laatste Struikelstenen Zeeland
Monument burgerslachtoffers in Vlissingen © Omroep Zeeland

Abraham David Alberg

Abraham David Alberg woonde in de Leliënlaan op nummer 6 in Vlissingen. Hij was timmerman bij de Koninklijke Maatschappij De Schelde. Toen in 1946 door de Schelde een monument voor de burgerslachtoffers werd onthuld in Vlissingen stond zijn naam nog bij de vermisten. Daarna werd bekend dat hij stierf in Midden-Europa eind maart 1944. Hij bereikte de leeftijd van 42 jaar.

Marcus Peereboom en Anna Peereboom-Prins en hun kinderen Flora en Jean-Jacques

Het gezin Peereboom woonde aan de Singel op nummer 328 in Vlissingen. Max Peereboom werkte in de manufacturenhandel Bouman in de Lepelstraat en was een verwoed amateurfilmer. Hij legde regelmatig zijn familie vast op film. In de documentaire Een echte Peereboom van Rebecca van Wittene zijn veel van die beelden te zien. In september 1942 werd het jonge gezin op transport gesteld naar Auschwitz en vermoord. Anna werd 29 jaar, Max 30, Flora 3 en Jacques Franklin 11 maanden oud.
Laatste Struikelstenen Zeeland
Anna Peereboom met haar kinderen Flora en Jacques Franklin © Max Peereboom

Ludwich en Hedwich Sophie Ruppel-Seckendorff

In 1933 ontvluchtte het gezin Ruppel, vader, moeder en zoon Heinz Herbert Duitsland en ging in Domburg wonen. Toen de oorlog uitbrak en het gezin nog steeds de Duitse nationaliteit had, werden de familieleden door de Nederlandse politie voor verhoor opgepakt en vastgezet in Middelburg. Toen ze weer werden vrijgelaten, verhuisden ze naar Arnhem. Zoon Heinz Herbert was toen al ondergedoken.
Waarschijnlijk is het echtpaar Ruppel in Arnhem opgepakt en op transport gezet. Ze vonden de dood in het Poolse concentratiekamp Sobibor op 16 juli 1943. Ludwich was 66 jaar, Hedwich 58. Zoon Heinz Herbert heeft de oorlog overleefd en kreeg in 1952 de Nederlandse nationaliteit. Hij is in 1996 overleden.
Het echtpaar Ruppel woonde in Villa Dorpszicht in Domburg. Omdat die villa is gesloopt zijn hun struikelsteentjes in het plantsoentje op de hoek van de Weststraat en de Westweg gelegd.
Laatste Struikelstenen Zeeland
Jacob Machiel Taytelbaum en Blanche Taytelbaum-Levy © Joods Monument

Jacob Machiel Taytelbaum en Blanche Taytelbaum-Levy

Jacob Machiel Taijtelbaum en Blanche Levie emigreerden vanuit New York naar Amsterdam in 1934. Jacob was bankier en het echtpaar vestigde zich in 1937 aan de Kaai 47 in Veere. Op 24 maart 1942 werden ze gedwongen terug naar Amsterdam te verhuizen. Jacob werd al snel op transport naar de vernietigingskampen gezet en werd op 1 oktober 1942 in Auschwitz vermoord. Zijn vrouw Blanche werd later gedeporteerd en stierf 11 juni 1943 in Sobibor.
Laatste Struikelstenen Zeeland
oorlogsmonument © Omroep Zeeland
De namen van het echtpaar Taytelbaum staan op het monument in Veere voor burgerslachtoffers en ook op het Joods Monument aan de Walesingel in Middelburg. Na vandaag hebben zij ook twee struikelsteentjes voor het huis waar ze woonden tot aan hun deportatie.

Emil Thalmann en Martha Sophie Thalmann-Wolfsheimer

Op de bovenverdieping van het huis van de Taytelbaums in Veere op nummer 49 woonden Emil Thalmann en Martha Sophie Thalmann-Wolfsheimer, een uit Duitsland gevlucht echtpaar. Toen de oorlog uitbrak vertrokken ze naar een doorgangshuis in Den Bosch. Op dat adres liggen ook struikelstenen voor Emil en Martha, maar omdat Veere hun laatste échte woonplaats was, is besloten ook twee struikelstenen in de stoep te leggen op Kaai 49. Emil en Martha Thalmann werden beiden op 30 oktober 1944 vermoord in Auschwitz.

Alle verhalen op de website

Op de website struikelstenenzeeland.nl vind je alle verhalen van de 122 Joodse Zeeuwen die in de concentratiekampen werd vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog.