Zonnepanelen beschermen boomgaard tegen de zon, want: 'De appels koken aan de bomen'

De gemeente is in ieder geval razend benieuwd naar de uitkomst van de proef. "We willen de fruittelers graag helpen bij het vinden van oplossingen voor het veranderende klimaat", zegt wethouder Siwart Mackintosh. "En daar hoort een pilot als dit ook bij."

Naast de zonnestroom en de beschutting voor de fruitbomen is er volgens Mackintosh nog een derde component: regenwateropslag. Overtollig regenwater wordt opgeslagen voor gebruik tijdens droge perioden. Je zou volgens hem dus zelfs van een win-win-winsituatie kunnen spreken. "Regenwateropslag is in deze regio heel belangrijk, omdat de grond hier aan het verzilten is."

In Gelderland zijn er al meerdere van zulke proefopstellingen geplaatst en daar zijn ze heel tevreden. De panelen wekken stroom op én beschermen de fruitoogst tegen te veel zon, te veel regen én tegen hagel.

"Als dit goed blijkt te werken, willen wij graag meer boomgaarden van zonnepanelen voorzien", zegt projectleider Sierk Hennes van zonneparkenbouwer Solarfields. Hij hoopt hiermee een nieuwe markt aan te boren. "We willen graag een bijdage leveren aan de energietransitie en als dit goed zou werken dan zou dat fantastisch zijn!"

Het gaat om twee boomgaarden aan Oostambachtsweg bij Kapelle, met appels en met peren. In totaal gaat het om 4.000 vierkante meter boomgaard. De KU Leuven is ook betrokken bij het proefproject. De universiteit gaat onderzoeken uitvoeren naar de effecten van de installatie op ondergelegen teelt en grond.

Bij andere proefprojecten is er wel al een negatief effect opgemerkt: door de schaduw van de panelen is het fruit iets later rijp. Daardoor wordt de oogst met enkele dagen uitgesteld. Maar volgens de voorstanders weegt die iets verlate oogst ruimschoots op tegen de voordelen.

In perioden van droogte en zonnig weer hebben de bomen last van zogeheten 'hittestress'. Om schade door de warmte te voorkomen, verdampen de fruitbomen water in de bladeren, die daardoor afkoelen. Door de schaduw van de zonnepanelen hebben de bomen minder last van de warmte. Daardoor is er minder risico op verlies van een deel van de oogst door warmteschade en hoeft de fruitteler bovendien minder te beregenen.

Volgens Mackintosh is dat hard nodig, want die hittestress treedt steeds vaker op, door het opwarmende klimaat. "Die appelbomen zijn aangepast aan het Nederlandse klimaat van tientallen jaren geleden en je merkt nu dat dat verandert. Je ziet steeds vaker dat de appels koken aan de bomen, dat het appelmoes is in een schilletje. En dat wil je niet."

In de perioden waar er juist te veel regen valt, bieden de zonnepanelen een afdakje, waardoor de fruitbomen minder nat worden. Dit vermindert de kans op schimmelvorming. En de panelen beschermen bovendien in geval van hagelbuien het fruit tegen hagelschade, een veel terugkomend probleem voor fruittelers.

Daarnaast, je zou het bijna vergeten, is er nog dat andere voordeel: de panelen wekken stroom op. Daardoor kan een fruitteler besparen op energiekosten en in veel gevallen zelfs stroom leveren aan het net.

Toch verwacht Mackintosh niet dat alle boomgaarden binnenkort vol hangen met zonnepanelen. "Dat past niet in de huidige wet- en regelgeving vanuit de gemeente en de provincie. We moeten nu eerst kijken of dit goed werkt en áls dit heel goed blijkt te werken, dan moeten we kijken hoe we meer van dit soort installaties qua regelgeving mogelijk kunnen maken."