Trauma verwerken? Dit dier kan je erbij helpen

Zware traumatische ervaringen verwerken met behulp van paarden. Zeeuwse Gronden, de instelling voor geestelijke gezondheidszorg in Terneuzen, is sinds kort begonnen met deze vorm van therapie voor mensen met een posttraumatische stressstoornis. Want sommige cliënten vertrouwen mensen niet langer, maar dieren voorzichtig weer wel. En dat is een mooie eerste stap naar herstel, zegt Zeeuwse Gronden.
Paardentherapie voor mensen met posttraumatische stressstoornis
Door Marike Kerklaan
Het voelt ongemakkelijk. Om met camera en microfoon zo dicht bij de vrouwelijke cliënten te staan. Op een voor hen zo'n kwetsbaar moment, tijdens therapie.
Maar zowel de vier deelnemers als de behandelaars van Zeeuwse Gronden vinden het belangrijk dat er meer bekend wordt over deze vorm van therapie. Dus sluiten cameraman Olaf Gideonse en ik ons aan bij een twee uur durende sessie.

Oefening bij het riet

Die begint met een concentratieoefening op de steiger bij het Otheense Kreek.
Riet wuift, meerkoeten zitten op een nest en kano's varen voorbij. Directeur en behandelaar Jan van Blarikom van Zeeuwse Gronden probeert de vrouwen met zijn stem tot rust te laten komen. "Voel hoe je staat, hoe je schouders hangen, hoe je ademt."
PTTS Therapie
De sessie begint met een concentratie oefening. © Omroep Zeeland
Daarna een oefening met een zweep. De vrouwen geven de zweep aan een andere deelnemer of aan therapeuten Jan of Lien. Doel: dicht bij andere mensen in de buurt komen zonder stress ervan te krijgen.

Geen vertrouwen meer in mensen

Alle vier de cliënten hebben een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Ze hebben zo iets ingrijpends meegemaakt, dat ze er in een dagelijkse leven last van hebben. Wat ze gemeen hebben is, dat ze mensen niet langer vertrouwen. Daarom volgen ze paardentherapie.
Het helpt, zeggen ze. Ellen Beenen: "Ik voel eindelijk weer geborgenheid." Anja de Blaeij: "Ik heb ontzettend veel gewonnen hier. Zo waardevol. Vooral dingen loslaten. Daardoor ben ik sterker geworden."
PTTS Therapie
Anja met één van de paarden © Omroep Zeeland
Na ongeveer een uur komen de paarden in beeld. En nee, het is niet zo van hop: je klimt op het paard en je bent van je problemen af. Alle oefeningen gaan praktisch in stilte met af en toe een aanwijzing. Maar in ieder geval in rust. Er is geen druk dat iets 'moet'.

Letterlijk stevig in je schoenen

De deelnemers en ook behandelaren staan op een blok, om letterlijk stevig in hun schoenen te staan. Ze proberen het paard dichterbij te laten komen. Wat doet het paard? Wat doe jij? Waar zet je druk of waar juist niet? Het gaat allemaal om nabijheid: het toelaten van het paard bij jou in de buurt. Het zijn stappen naar herstel, zeggen ze hier.
Paardentherapie door Zeeuwse Gronden voor mensen met PTSS
'Aan de hand van hoe het paard op je reageert, zie je hoe je eigenlijk handelt', zegt deelnemer Analisa © Omroep Zeeland
Na twee uur zit de sessie erop. Deelneemster Analisa van den Berge: "Paarden brengen me een bepaalde rust. Helpen me bij zelfreflectie. Aan de hand van hoe het paard reageert, zie ik ook hoe ik doe of handel. Het is eigenlijk een spiegel."

Veilig gevoel kwijt

Volgens Van Blarikom zijn mensen met een trauma hun natuurlijke geborgenheid kwijt. "Het veilige gevoel van je moeder en vader, die jou troosten en eten geven. Ze vertrouwen mensen niet langer door wat ze hebben meegemaakt. Paarden kunnen helpen dat vertrouwen te herstellen. Paarden voelen soms ook veiliger, vertrouwder."
Deze vorm van therapie wordt onderdeel van een onderzoek naar hoe dieren de mentale gesteldheid van mensen kunnen beïnvloeden. Van Blarikom is erg blij dat dat onderzoek er komt. "Er wordt nog steeds lacherig gedaan over paardentherapie. Mensen vragen zich af hoe 'paarden knuffelen' kan helpen? Ik hoop dat dit onderzoek kan aantonen hoe serieus en belangrijk deze vorm van therapie is."