Rampjaar voor oesters in de Grevelingen: 'Bijna allemaal dood'
Een dode boel. Zo omschrijft oesterkweker Hans Nelis de situatie die hij en zijn collega's aantreffen op de bodem van het Grevelingenmeer. Volgens de kwekers is meer dan tachtig procent van de oesters in het water dood en dat is een ramp voor de sector.
Dat de waterkwaliteit slecht is in het Grevelingenmeer is, weten we al een tijdje. Het zuurstofniveau is laag en al jaren willen vissers dat het getij weer terugkomt in de Grevelingen. Een onderzoek naar een eventuele doorlaat in de Brouwersdam wordt waarschijnlijk eind dit jaar afgerond.
Volgens voorzitter Kees van Beveren van de Nederlandse Oestervereniging is het nog geen uitgemaakte zaak dat die doorlaat er ook komt: "Wat ons betreft wel. Dat is denk ik de enige manier waarop de oesters gered kunnen worden. Maar voor die doorlaat er is, ben je sowieso vele jaren verder. Nee, dit is heel zorgelijk."
In dertig jaar niet zo slecht
"Ik verwacht niet dat er de komende jaren nog oesters uit de Grevelingen komen. Zo slecht is het." Aan het woord is Hans Nelis, al zijn hele leven oesterkweker. "Zo slecht als nu heb ik het sinds begin jaren negentig, toen de bonamia-parasiet ervoor zorgde dat de meeste platte oesters dood gingen, niet meer gezien. Het is echt dramatisch. Het is een dode boel."
In Zeeland worden oesters vooral gekweekt in twee gebieden: in de Oosterschelde en in het Grevelingenmeer. De temperatuur, zuiverheid en zoutgehalte van het water, de bodem en beschutte ligging maken deze gebieden zeer geschikt voor het kweken van oesters. De percelen worden gehuurd van de overheid. In de Grevelingen gaat het om 500 hectare en in de Oosterschelde 1.550 hectare.
Hoe het komt dat het merendeel van de oesters in het Grevelingenmeer dood is, is nog moeilijk te zeggen. Nelis: "Ik ben geen wetenschapper, maar vaar als sinds 1984 hier en zie natuurlijk veel. Het valt mij op dat er een rood wier met een soort zuur op de bodem ligt. Soms hebben we daar hele netten vol van. Misschien verstikt dat de boel wel. In de Oosterschelde hebben we dat wier ook, maar daar blijft het niet liggen door het getij en de stroming."
Getij moet terug
Kees van Beveren van de Oestervereniging is ook duidelijk: "Het water ligt stil in de Grevelingen en er is weinig zuurstof. Dat helpt allemaal niet. Het terugkeren van het getij zou een groot verschil maken."
Om oesters te kunnen kweken worden schelpen op de bodem gegooid zodat oesterbroed zich daarop kan vestigen. En daar groeien dan weer grote oesters van. De schelpen zijn jaarlijks een behoorlijke kostenpost voor de oesterkwekers en daarom heeft Nelis, net als een aantal collega's, een lastige keuze moeten maken: "Ik heb dit jaar geen schelpen ingekocht om in de Grevelingen te strooien. Als alles dood is kost het alleen maar een hoop geld en levert het niets op. Het betekent ook dat er de komende jaren bijna geen oesters uit de Grevelingen zullen komen."
Sterfte kost geld
De kwekers gaan de sterfte de komende jaren ook voelen in de portemonnee volgens Nelis: "In de Grevelingen liggen vooral platte Zeeuwse oesters. die zijn duurder dan de andere soorten en dat was voor ons natuurlijk best interessant. Als dat wegvalt dan doet dat wel financiële pijn. Alleen al de platte oesters scheelt twintig procent inkomen."
Steun van de overheid
In de hogere waterlagen kunnen nog wel wat oesters gekweekt worden. Daarom wil de sector meer inzetten op tafeloesters. Kees van Beveren: "Dat willen we sowieso overal graag. Daarom strijden we ook voor meer ruimte om die tafels te plaatsen, maar daar wordt nog over gediscussieerd."
Minder pacht?
De Oestervereniging hoopt ook nog op steun van de overheid om de kostenderving te ondervangen: "Kwekers betalen ongeveer duizend euro pacht per perceel aan de overheid. Als die percelen niets opleveren, dan is dat weggegooid geld. Hopelijk wil de overheid iets doen om de sector daar te ondersteunen. Hoewel ze nog niet echt staan te springen."
Het oesterseizoen opent op 22 september.
