Zorgen om PFAS in moedermelk: 'Schrikbarend'

Baby's rondom 'PFAS-hotspots' krijgen door het drinken van moedermelk veel te veel PFAS binnen. Dat zeggen onderzoeksjournalisten van tv-programma Zembla. Gedeputeerde Dick van der Velde noemt het nieuws 'schrikbarend'. GGD Zeeland stelt dat vooralsnog de voordelen van borstvoeding opwegen tegen de nadelen van PFAS in de melk.
Borstvoeding
De baby's kregen door het drinken van moedermelk rondom Chemours te veel PFAS binnen © Omroep Zeeland
Tijdens het onderzoek werd de melk van tien moeders, die rondom de Chemours fabriek in Dordrecht wonen, onderzocht. Chemours heeft in de loop der jaren duizenden kilo's PFAS in het water van de naastgelegen rivier de Merwede geloosd en via de schoorsteen uitgestoten naar de lucht. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, de EFSA, schrijft 4,4 nanogram PFAS per kilo lichaamsgewicht voor. De baby's rondom Chemours kregen door het drinken van moedermelk 22,8 tot 54,12 nanogram per kilo binnen.
"Wederom schrikken", zegt gedeputeerde Dick van der Velde, "Natuurlijk was er wel het besef dat moeders die zelf PFAS in hun lichaam hebben, dat over zouden kunnen dragen via borstvoeding. Maar dat dit in dergelijke grote hoeveelheden is, blijft schrikken."
Duivels dilemma: wel of geen borstvoeding geven?
De schadelijkheid van PFAS, chemicaliën die vrijwel niet in het lichaam afbreken, is aangetoond bij jonge kinderen. Er werd vastgesteld dat het immuunsysteem van de kinderen werd aangetast en minder goed werkte. Maar juist het innemen van moedermelk is bijzonder goed voor de opbouw van het immuunsysteem.
Het onderzoek van Zembla is in een straal van zeven kilometer rondom Chemours gedaan. Hoewel de grootste bekende PFAS vervuiler - 3M in Antwerpen - op zo'n tien kilometer van de Zeeuwse grens afligt, roept het onderzoek de vraag op of Zeeuwse moeders in de buurt van de Belgische grens ook onderzocht moeten worden. "Het is heel verlokkelijk om nu te zeggen: ja, dat vind ik", zegt Van der Velde. "Maar hoe graag ik dat ook zou willen, het is aan de GGD om daar actie op te ondernemen." De gedeputeerde vindt dat bij het aangekondigde landelijke onderzoek naar PFAS en gezondheid, dit zeer zeker meegenomen moet worden.

GGD Zeeland

GGD Zeeland zegt kennisgenomen te hebben van het onderzoek, maar nog niet het hele rapport ingezien te hebben. Tot die tijd wil de GGD geen advies geven over het wel of niet geven van borstvoeding door moeders die dichtbij de Westerschelde wonen. Wel zegt de GGD dat uit de medische wetenschap blijkt dat de voordelen van het geven van borstvoeding groter zijn dat de nadelen van PFAS. Daar wordt wel nader onderzoek naar gedaan.
Donkere wolken boven de Westerschelde
Westerschelde, rivier met PFAS probleem © Gerbrand Kloosterman
Aanstaande donderdag komt Zembla met nog meer PFAS nieuws. De journalisten concludeerden dat, ondanks het minimaliseren van de lozingen van 3M op last van de Vlaamse overheid, er nog geen afname is van de hoeveelheden PFAS in de Westerschelde. Ook onthullen zij donderdag een andere belangrijke bron van PFAS vervuiling, naast de 3M fabriek.

Nog meer vervuilers

Gedeputeerde Van der Velde zegt dat er de afgelopen tijd gemeten is in de Westerschelde, maar dat de cijfers daarover nog maar net binnen zijn. Hij weet ook dat er onderzoek gedaan wordt naar andere vervuilers en dat Vlaanderen er alles aan doet om die aan te pakken. Welke bedrijven voor de blijvende vervuiling zorgen wordt volgens Van der Velde ook steeds duidelijker: "Ik kan daar nu in het openbaar nog niets over zeggen, maar er is al wat meer over bekend."
Inmiddels heeft de Vrije Universiteit Amsterdam, die meewerkte aan het onderzoek, gereageerd op de publicatie van Zembla met wat nuances. Lees hier meer over die reactie.