Levens van veel Zeeuwen op zijn kop door post-covid, hulporganisatie vraagt om meer begrip
Het is misschien wel hét grootste gezondheidsprobleem van deze tijd: post-covidsyndroom, ook wel bekend onder de Engelse naam long covid. Hoeveel inwoners van Zeeland post-covid hebben is niet bekend, want het wordt nergens bijgehouden, maar naar schatting gaat het om honderden tot duizenden Zeeuwen.
C-Support ziet alleen maar het topje van de ijsberg als het om post-covid gaat
Al die mensen kregen corona en werden ziek. Sommigen van hen werden ernstig ziek, maar in sommige gevallen konden ze gewoon thuis uitzieken, alsof het een gewoon griepje was. Maar ook nadat de besmetting allang voorbij was, hielden ze er gezondheidsklachten aan over. En die klachten hebben nog steeds ingrijpende gevolgen voor hun dagelijks leven.
Leven weer op de rails krijgen
"Die klachten variëren van fysieke klachten tot mentale en psychische klachten", zegt Kelly van Oirschot van C-Support. Als nazorgadviseur helpt zij mensen met post-covid om hun leven zo goed en zo kwaad als dat gaat weer op de rails te krijgen.
De meest ingrijpende klachten waar veel post-covidpatiënten mee kampen, zijn extreme vermoeidheids- en concentratieproblemen. Ze kunnen fysiek weinig aan en raken al snel overprikkeld.
'Dagelijkse leven op zijn kop'
Volgens Van Oirschot werkt dat door in meerdere domeinen. "Bijvoorbeeld in het sociale domein, omdat ze weinig sociaal leven meer overhouden, maar ook als het gaat om werk en dus het inkomen en het kunnen zorgen voor kinderen. Je kunt wel zeggen dat hun dagelijkse leven op zijn kop staat."
Ze moeten telkens weer uitleggen dat ze niet zomaar moe zijn, maar wel degelijk ingrijpende klachten hebben.
C-Support is dé hulporganisatie voor post-covidpatiënten in Nederland. "Wij proberen in eerste instantie erkenning te geven en naar hun verhaal te luisteren, omdat we merken dat veel van hen niet worden begrepen en zich voortdurend moeten verantwoorden", aldus Van Oirschot.
'Telkens weer uitleggen'
Volgens haar is dat hard nodig. "Ze moeten telkens weer uitleggen dat ze niet zomaar moe zijn, maar wel degelijk ingrijpende klachten hebben." Daarnaast is C-Support er om hen van advies te voorzien.
Daarbij gaat het uiteraard om medisch advies, maar bijvoorbeeld ook om bijstand van patiënten bij zaken rondom werk en inkomen. "Daarvoor hebben we arbeidsdeskundigen en juristen in dienst. Daarnaast hebben we dus de medische adviseurs en ook nog nazorgadviseurs zoals ik."
'Niet veel sociaal leven over'
Een rondgang langs alle post-covidpatiënten die Omroep Zeeland eerder heeft gesproken, leert dat ze wel degelijk vooruitgang zien. Ze hebben meer conditie, kunnen meer. In sommige gevallen zijn ze weer aan het werk, of zijn ze op zoek naar alternatief werk. Maar dit alles is alleen mogelijk als ze hun leven daarop inrichten. Dus: vroeg naar bed en weinig prikkels. Ze houden er vaak niet veel sociaal leven aan over.
Het is een beeld dat Van Oirschot herkent. "Als ze een bepaalde activiteit willen ondernemen, zoals werk, een bezoek aan de fysiotherapeut, of een sociale activiteit, dan moet daar het weekprogramma wel voor aangepast worden om dat mogelijk te maken."
Onbegrip
Maar het schrijnendste vindt ze nog het onbegrip waarmee patiënten worden geconfronteerd, vanuit mensen in hun omgeving, werkgevers, of zelfs van zorgmedewerkers. "Dat kan ook echt het herstel belemmeren. Want als je telkens weer het gevoel krijgt dat je niet wordt begrepen, niet serieus wordt genomen, dan doet dat iets met je."
Daarom wil Van Oirschot extra benadrukken dat begrip vanuit de omgeving een cruciaal onderdeel is van het herstelproces. "En je merkt nu helaas dat dat nog niet altijd het geval is."
Hoeveel Zeeuwen hebben post-covidsyndroom?
Een analyse door zorgredacteur Jannes Goedbloed
Het lijkt een makkelijke vraag, toch is er geen simpel antwoord. Want in Nederland wordt dit nergens geregistreerd. Wanneer je de cijfers van C-Support erop naslaat, word je er helaas ook niet veel wijzer op. Daar hebben in totaal 340 Zeeuwen met langdurige klachten door corona aangeklopt, waarvan er nu nog 179 dossiers actief zijn. Of het bij de niet-actieve dossiers om herstelde patiënten gaat, weet de organisatie niet. Het zijn in ieder geval Zeeuwse post-covidpatiënten die niet meer bij C-Support om hulp vragen. Maar de organisatie erkent zelf ook dat dit aantal slechts het topje van de ijsberg is.
Om toch een schatting te kunnen maken, kunnen we ook kijken naar landen waar post-vocid wél goed geregistreerd wordt. Zo bleek uit een recent Amerikaans onderzoek dat er daar 2 tot 4 miljoen post-covidpatiënten zijn. Omgerekend naar het Zeeuwse inwonertal zou dat betekenen dat we hier bijna 2.300 tot 4.600 post-covidpatiënten hebben in onze provincie.
Een andere schatting dan: in haar recente presentatie aan de Tweede Kamer hanteerde MIT-voorzitter Jolande Sap cijfers uit het Verenigd Koninkrijk, waar het aantal post-covidpatiënten van begin af aan iets beter geregistreerd wordt. Hieruit blijkt dat daar 3,4 procent van de bevolking post-covid heeft. Daarbij gaf ze aan dat dit in Nederland zou betekenen dat er landelijk bijna 600.000 post-covidpatiënten zijn. In Zeeland zou dat neerkomen op bijna 13.000 post-covidpatiënten.
Dan is er nog een Nederlands onderzoek, van het UMCG, waaruit blijkt dat één op de acht besmettingen tot langdurige klachten leidt. Op basis van het aantal geregistreerde besmettingen in Zeeland zou dat neerkomen op 23.900 post-covidpatiënten.
Deze cijfers moet je uiteraard met een korreltje zout nemen, aangezien het ruwe schattingen zijn op basis van cijfers die wellicht niet één op één over te nemen zijn als het gaat om de situatie in Zeeland. Toch zitten we met de behoudende schatting van enkele honderden tot duizenden Zeeuwse post-covidpatiënten waarschijnlijk in de juiste orde van grootte.
Een vaststaand feit is: het zijn er veel en er komen er, zo lang het virus meer mensen blijft besmetten, nog meer bij. En we moeten daar als maatschappij een goede manier vinden om ermee om te gaan. Meer begrip, waar Kelly van Oirschot van C-Support voor pleit, is in dat proces wellicht een goed begin.
