Onderzoek Emergis: beschermd wonen is duur, maar voorkomt veel ellende
Beschermd wonen is van grote waarde, zowel in financieel als maatschappelijk opzicht. Het kan veel ellende voorkomen, concluderen twee onderzoekers die in opdracht van Emergis een studie hebben gedaan naar beschermd wonen. Het alternatief is dat er meer mensen moeten worden opgenomen in een kliniek, wat nog veel duurder is, of als dakloze op straat eindigen.
Het rapport 'Beschermd wonen, het mag wat kosten' is dinsdagmiddag op het werkleerbedrijf 'De Ambachten' van Emergis in Middelburg gepresenteerd. Onderzoekers Peter Scholten en Carien Borst spraken met meer dan honderd mensen. Onder hen waren cliënten, hun familie, medewerkers en behandelaren van Emergis, gemeenten en zorgverzekeraars.
250 mensen
Emergis begeleidt ongeveer 250 mensen die beschermd wonen. Een deel van hen gaat uiteindelijk zelfstandig wonen of krijgt lichtere vormen van ondersteuning en begeleiding. Soms lukt het zelfstandig wonen niet en verblijven ze (langdurig) in de kliniek of verhuizen ze naar andere instellingen binnen of buiten Zeeland.
Wat is beschermd wonen?
Beschermd wonen is bedoeld voor mensen van 18 jaar of ouder die 24 uur per dag ondersteuning nodig hebben door psychische of psychosociale problemen. Dit kan in een instelling zijn als er 24 uur toezicht nodig is. Maar het kan ook een vorm van zelfstandig wonen zijn als begeleiding op afstand of op afroep afdoende is.
In Zeeland zijn er ongeveer 700 mensen die gebruik maken van beschermd wonen bij de verschillende ggz-aanbieders. Naast Emergis is dat bijvoorbeeld Zeeuwse Gronden.
De onderzoekers vinden het belangrijk te benadrukken dat mensen niet voor niets beschermd wonen. "Beschermd wonen helpt om de cirkel te doorbreken waarin mensen te maken hebben met eenzaamheid, isolement, depressies of psychoses." Dat blijkt ook uit de gesprekken die de onderzoekers hielden met de cliënten.
Kippenvel
Onderzoeker Carien Borst kreeg kippenvel bij sommige interviews: "Zonder beschermd wonen verwater ik, zei één cliënt tegen me. Ook vertelden cliënten me dat als beschermd wonen er niet was, het bergafwaarts met hen zou gaan. Dat ze op straat terecht zouden komen. Of langdurig in de kliniek moesten verblijven."
En, zegt ze, wat ook belangrijk is om even bij stil te staan: "Het gaat ook om het bespreekbaar maken, het stigma eraf proberen te halen. Het is geen keuze om niet zelfstandig te wonen of om geen baan te hebben."
De alternatieven zijn ingrijpend, blijkt uit het onderzoek. "Langdurig klinisch verblijf óf dak- en thuisloosheid zijn de twee alternatieven als beschermd wonen wegvalt. Een uitkomst om over na te denken."
Beschermd wonen is goedkoper
Beschermd wonen kost 40.000 euro per jaar, maar andere vormen zijn vele malen duurder, zegt Borst. Opname in de kliniek kan bijvoorbeeld richting de 100.000 euro gaan per cliënt. Maar, zo willen de onderzoekers benadrukken: het gaat juist om die ándere waarde. Borst: "Beschermd wonen is letterlijk van levensbelang voor deze groep."
Het gaat volgens haar soms om hele basale zaken die van waarde zijn voor de cliënten. "Het samen eten, het bereikbaar zijn van zorgmedewerkers, een bed."
Dak boven het hoofd
Cliënten komen vaak van ver, blijkt uit het onderzoek. "Sommige mensen zijn uit hun huis gezet gezet, komen op straat te staan, familie raakt overbelast en er kan een lange klinische opname volgen."
Door de begeleiding en zorg die hoort bij beschermd wonen, kunnen veel cliënten weer aan het werk, hebben ze een dak boven hun hoofd. En ja, dat kost wat, maar dat mag ook, zegt onderzoeker Peter Scholten: "Het gaat om waarde voor mensen. Dus daar mogen ook kosten aan verbonden zijn."
