In vijf dagen klaargestoomd worden tot tandartsassistent; Scalda heeft kritiek, opleider ziet kansen

"We begrijpen dat de nood op de arbeidsmarkt hoog is, maar toch vinden we dit geen goed idee", zegt Scalda-bestuurder Hendrik-Jan van Arenthals. "In de eerste plaats voor de studenten zelf, want zij missen een goede opleiding, een brede vorming, maar ook een diploma. En die heb je nodig voor een vervolgopleiding, of als die baan er niet meer is, om iets anders te gaan doen."

Daarnaast lopen cliënten volgens Van Arenthals de goede zorg mis. Want in vijf dagen leer je echt niet evenveel als in een opleiding van drie jaar. "En dan leer je na die vijf dagen nog wel door in de praktijk, maar je staat wel vanaf dag één in contact met de cliënten, zonder intensieve begeleiding. Dat vinden wij geen goed idee."

"In vijf dagen kun je inderdaad niet alles leren", reageert de opleider van de vijfdaagse basiscursus. Maar het tekort loopt volgens opleider Maaike van der Mee, van de Dutch Dental Academy, zo hoog op, dat mensen nu letterlijk van straat worden geplukt.

"Heb je een zus of een moeder die nog iets zoekt. Die willen we ook wel opleiden", hoort ze geregeld. "Dan krijg je dus blanco mensen in praktijken te werken. Dat moeten we ook niet hebben", verdedigt ze haar cursus.

Verder vindt ze ook dat je geen appels met peren moet vergelijken. Een mbo-opleiding is iets heel anders dan een basiscursus, zegt ze. "Je moet het zien als een cursus waarbij mensen die geen driejarige opleiding kunnen of willen volgen, toch een kans krijgen om hun droom na te jagen."

En dat is precies waarom het UWV de cursus aanbiedt aan mensen die in een uitkering zitten. "Die mensen hebben misschien kinderen, een hypotheek en andere vaste lasten. Zij kunnen niet zomaar aan een opleiding van drie jaar beginnen. Zo bied je deze mensen toch een kans om terug in het arbeidsproces te komen", zegt Tommy van Oosten van de uitkeringsinstantie.

Wat voor Scalda ook meespeelt is dat de school door de cursus potentiële studenten misloopt. "Eigenlijk is dit een vorm van groenpluk, waarbij mbo-studenten voordat ze een diploma op zak hebben al worden verleid door bedrijven om er te komen werken. En daarvan zien we nu al de gevolgen: het aantal inschrijvingen voor de deeltijdopleiding tot tandartsassistent is met een derde achteruit gegaan", aldus Van Arenthals.

Zijn oproep aan het UWV, aan de opleider en de cursisten is dan ook duidelijk: "Doe het niet!" Dat is volgens hem beter voor alle betrokkenen. "Al begrijpen we wel dat de nood hoog is."

Dat het überhaupt mogelijk is, zo'n vijfdaagse stoomcursus, komt volgens de directeur van de afdeling zorg en welzijn bij Scalda, Iris de Rijke, vooral door het uitblijven van een cao. "Er is nu geen cao die bepaalt welke opleiding je genoten moet hebben om het beroep van tandartsassistent uit te mogen oefenen. En er zijn ook geen afspraken voor wat je ermee verdient."

Zolang er geen cao op tafel ligt, kan iedereen zich dus tandartsassistent noemen en werkgevers kunnen zelf bepalen hoeveel je daarmee verdient. "Daar moet dus verandering in komen", vindt De Rijke.

Daar is Maaike van der Mee, die de basiscursus verzorgt, het mee eens. "Bij een huisarts zal je dit nooit zien, dat een assistente geen diploma nodig heeft." Toch ziet ze wel de voordelen van de basiscursus. "Het is in kleine groepjes en we doen de cursus in een tandartspraktijk. Het is echt de basis, maar in korte tijd leer je veel. De rest kun je, met goede begeleiding, ook in de praktijk leren."

Over de stoomcursus die het UWV aanbiedt is De Rijke iets milder gestemd dan Scalda-bestuurder Van Arenthals. "Ik wil niet zeggen: doe het niet. Maar ik denk wel dat het goed zou zijn om met zijn allen hier in Zeeland, dus met het UWV, de opleiders én de tandartsen, om de tafel te gaan zitten, om samen op zoek te gaan naar oplossingen. Want ik ben ervan overtuigd dat we alleen samen tot een oplossing kunnen komen."

Dat is ook iets wat Rogier van Erk van de Tandkliniek in Goes zou willen. "Zo kun je samen tot oplossingen komen. We spreken al wel van een 'mondzorginfarct', door de tekorten. De oplossing is lastig, maar misschien dichterbij dan we denken."

Hij vindt de cursus wel een goed initiatief. Sinds twee weken is één van de cursisten van de eerste Zeeuwse lichting werkzaam in zijn praktijk. "Ze is vanaf de eerste dag super gemotiveerd. Ze kan zeker nog niet alles, maar de wil is er en als team kunnen we haar samen verder helpen. Want dat is het in de tandheelkunde, je doet het samen."

De kritiek snapt hij wel. Maar het betekent wat hem betreft niet, dat het geen kans heeft. "Het biedt met name mensen, zoals zij-instromers, een kans om binnen de praktijk al te gaan leren. Het hoeft niet per se via de mbo-opleiding. Wij als praktijken zijn ook opleiders."

Aan de eerste cursus in Zeeland hebben drie dames meegedaan. Die hebben allemaal werk gevonden. "Eentje is op zoek naar een andere locatie, omdat de praktijk waar ze aangenomen was toch te ver rijden was", zegt Van Oosten van het UWV. Een volgende cursus staat nog niet gepland, maar het is wel zeker dat er nog meer volgen.