65.000 stenen vervangen bij restauratie Muur van Altena

2 oktober, 06:02 • 3 minuten leestijd

De muur van Altena, de hoge gemetselde muur langs de Oranjedijk in Vlissingen, waar de golven tijdens een flinke storm met veel geweld tegenaan beuken, is de afgelopen twee jaar grondig gerestaureerd. "Er waren scheuren zichtbaar, het voegwerk was flink versleten, er waren stenen beschadigd of eruit gevallen, waardoor er holle ruimtes ontstonden. Ook zaten er zettingsscheuren in en waren verankeringen door het zoute water aangetast", aldus projectleider Luuk Frijters van het waterschap.

Restauratie Muur Althena afgerond

Aanleiding om de Muur van Altena te laten restaureren was een inspectie in 2019. Daarbij bleek dat de muur in zo'n dusdanige slechte staat verkeerde dat er actie moest worden ondernomen. Dat de restauratie nu pas klaar is komt doordat het werk met de grootste zorgvuldigheid moest gebeuren. "Het is namelijk een rijksmonument. En daarnaast moesten we rekening houden met het stormseizoen dat op 1 oktober aanvangt en duurt tot 1 april. In die periode kon de aannemer dus niets doen."

Marcel van Rooijen van aannemersbedrijf Leenhouts is blij dat de werkzaamheden erop zitten. "We hebben hoofdzakelijk alle stenen nagelopen en vernieuwd en hebben in totaal zo'n 65.000 stenen moeten vervangen. En al die stenen moesten één voor één met de hand worden uitgehakt, om vervolgens de nieuwe stenen weer één voor één in te metselen. Dat was een intensief karwei." Ook is de muur, waar nodig was, opnieuw gevoegd. "We hebben denk ik zo'n 2.500 m2 aan voegwerk verricht. En daar hebben we, in verband met eb en vloed, speciale sneldrogende specie voor gebruikt."

De restauratie van de Muur van Altena in volle gang © Waterschap Scheldestromen

Het is niet de eerste keer dat de muur uit de 16e eeuw is gerestaureerd. De muur werd in de loop der eeuwen bij diverse belegeringen zwaar beschadigd en is steeds weer opgebouwd. Onder andere het beleg door de Engelsen in 1809 en de Tweede Wereldoorlog brachten grote schade toe.

Na het verjagen de Spanjaarden in 1572 brak een tijd van economische bloei in de stad Vlissingen aan en werd er in de bescherming van de stad geïnvesteerd. Tussen 1580 en 1590 werd gehele oostelijke helft van de stad voorzien van een zware muur, die zowel de functie van dijk als verdedigingswerk kon gaan vervullen.

De vestingmuur langs de Oranjedijk in Vlissingen wordt deMuur van Altena genoemd, naar het aangrenzende gebied 'Blok van Altena'. Maar waar de naam Altena aan refereert is niet exact bekend. Waarschijnlijk is er een link met het adellijke geslacht Altena.

Daarnaast vonden er met grote regelmaat technische herstelwerkzaamheden plaats. Volgens Frijters is de muur, zoals we die nu zien, een lappendeken van allerlei bouwfragmenten. Aan de voet van de muur zijn zelfs nog delen van de muur uit de oorspronkelijke bouwperiode 1580-1590 zichtbaar, in de vorm van natuursteen blokken en kloostermoppen.

Frijters is erg tevreden over het eindresultaat. "We hebben het werk conform planning afgerond en zijn ook binnen het budget gebleven en dat is natuurlijk ook weleens fijn." Maar daarnaast is hij blij dat waterschap Scheldestromen een bijdrage kan leveren bij het instant houden van zo'n bouwwerk. "Het is voor Vlissingen een beeldbepalend rijksmonument en heeft een grote historische waarde. Het maakt deel uit van de geschiedenis van de stad en dat moet je koesteren."

Volgens Frijters is de muur er voor de komende 15 jaar weer helemaal klaar voor om weerstand te bieden aan de golven die er vaak zo krachtig en fotogeniek tegenaan slaan. "Het is wel de verwachting dat we daarna weer wat herstelwerkzaamheden zullen moeten uitvoeren. Hopelijk niet zoals nu het geval was, maar je hebt nu eenmaal te maken met allerlei externe factoren, die niet te voorspellen zijn."