Zeeland wil 80 jaar vrijheid groots vieren: 'We willen dat iedereen mee kan doen'
In 2024 en 2025 viert Nederland 80 jaar vrijheid, iets wat de provincie Zeeland zeker niet in stilte voorbij wil laten gaan. De provincie trekt daarom 300.000 euro uit voor herdenkings- en vieringsactiviteiten. Zo moet er onder andere een Internationale Jongerenconferentie in Middelburg komen en een docudrama over De Slag om de Schelde. Maar: er is nog meer geld beschikbaar.
"We zien hoe kwetsbaar vrijheid is in landen in ons eigen Europa", zegt gedeputeerde Jo-Annes de Bat. "In die zin kunnen we niet anders dan daar iedere keer op terugkomen. Aan de ene kant is dat het vieren van de vrijheid, en tegelijkertijd ook het eren van iedereen die daarvoor gevochten heeft."
De provincie heeft daarom geld beschikbaar gesteld aan de Stichting '80 jaar Vrijheid Zeeland', die onder andere een docudrama over De Slag om de Schelde op poten wil zetten. "De mensen van deze stichting waren ook betrokken bij de speelfilm over De Slag om de Schelde", vertelt De Bat. "Nadien kregen zij heel vaak - en dat herken ik zelf ook - de vraag: 'Heeft het zich echt zo afgespeeld?'"
Een docudrama die internationaal opgepakt kan worden
Vorige week vertelde producent Alain de Levita dat de docudrama echt een grote film moet worden. "We gaan gedeeltes naspelen, nooit eerder vertoonde beelden inkleuren, luchtopnames maken... Het wordt echt een document voor Zeeland die de hele bevrijding in beeld brengt." De docudrama zal in Oost-Zeeuws-Vlaanderen in 1944 beginnen en eindigen op Schouwen-Duiveland in 1945.
De 27.547 euro die de provincie beschikbaar heeft gesteld, wordt onder meer gebruikt voor een teaser. Dat geld gebruiken de makers voor onderzoek én het creëren van een teaser om subsidies en fondsen binnen te halen voor de daadwerkelijke documentaire. Aan de documentaire hangt namelijk wel een prijskaartje: "Zo'n film kost tussen de 2 en 3 miljoen euro."
Hij wil de film een beetje hetzelfde aanpakken als het tv-programma Het verhaal van Nederland. "Maar dan veel groter. Als je het groots aanpakt, is het niet alleen lokaal interessant, maar kan het ook internationaal opgepakt worden. Dat zag je bijvoorbeeld ook met De Slag om de Schelde." Matthijs van Heijningen jr., de regisseur van Slag om de Schelde, zal ook deze docudrama regisseren.
"Ja, een speelfilm blijft een speelfilm", gaat de gedeputeerde verder. Volgens hem leeft - vooral onder jongeren - de behoefte aan een documentaire die het échte verhaal van de Slag om de Schelde vertelt. "Waarbij je meer laat zien hoe die slag zich ontwikkelde en hoe de bevrijding op die manier op gang kwam. Echter en daarmee dichter bij de werkelijkheid van toen."
Nog budget over voor andere initiatieven
Ook reizende vrijheidsboulevards staan op de planning. Hoe die er precies uit gaan zien, is nog onduidelijk, maar het worden evenementen van twee à drie dagen die langs dorpshuizen, theaters en scholen in Zeeland en West-Brabant trekken. Iedere vrijheidsboulevard moet uit een aantal vaste onderdelen bestaan - zoals bijvoorbeeld het vertonen van de documentaire - maar ook uit regio-gebonden wensen.
"Dat is het onderdeel waarvan wij als provincie zeggen: 'Prima dat de stichting dit organiseert, maar daar is de subsidie niet voor bedoeld", zegt gedeputeerde De Bat, die hoopt dat gemeenten en andere partijen zich aan deze vrijheidsboulevards verbinden.
De beschikbare 300.000 euro subsidie is dan ook nog niet op. "Wij houden ook zeker een stukje budget achter om andere initiatieven, die vaak uit de samenleving zelf komen, te kunnen ondersteunen. Dat is uiteindelijk ook wat we willen, dat iedereen mee kan doen en dat iedereen zich goed voelt bij het herdenken, het eren en toch ook het vieren van de vrijheid."
Voor het derde plan krijgt de stichting wél subsidie van de provincie. Op 2 en 3 mei 2025 staat een Internationale Jongeren Vredesconferentie gepland, bij voorkeur in het Abdijcomplex in Middelburg. Tweehonderd jongeren van 18 tot 25 jaar uit Zeeland, andere provincies in Nederland en uit andere Europese landen, van verschillende achtergronden en culturen, wisselen ideeën uit en staan stil bij de uitdagingen van onze tijd.
Het is de bedoeling dat regereringleiders en de VN-secretaris worden uitgenodigd bij de conferentie. Die zal worden afgesloten met het 'Verdrag van Middelburg' met daarin een oproep aan regeringsleiders wereldwijd om alles in het werk te stellen om vrijheid in de toekomst te waarborgen.
