Vissers verliezen jaarlijks duizenden kilo's lood, stichting stapt naar de rechter

Naast de steiger bij de Zwaakse Weel vlakbij Nisse staat een bordje: vissers wordt hier gevraagd om niet met lood te vissen. Toch gebeurt dat wel, geeft boswachter Paul Begijn van Natuurmonumenten toe. "We kunnen er niets aan doen omdat het niet verboden is", zegt hij. "Loodvrij vissen wordt niet breed gedragen door vissers. Ik zou het mooi vinden als we dat er door zouden krijgen."

Al jaren wordt er in de sportvisserijwereld gesproken over het stoppen met het gebruik van lood. Vijf jaar geleden begon Sportvisserij Nederland, de belangenorganisatie van hengelaars, de campagne Green Deal Sportvisserij Loodvrij, met als doel het gebruik van lood binnen drie jaar met dertig procent te verminderen. Maar die doelstelling is niet gehaald.

Lood is nou eenmaal het fijnste materiaal om je vislijn te verzwaren, vertelt Jan Peter Davidse van hengelsportwinkel Jan Peter in Vlissingen. "Het heeft een hoog soortelijk gewicht. Als je ander materiaal gebruikt, heb je een veel grotere klomp nodig. En dat werpt niet fijn." Lood is bovendien veel goedkoper dan andere materialen. Davidse verkoopt wel andere materialen om vislijnen te verzwaren, maar veel minder dan lood.

Over hoeveel lood er via hengels in de Nederlandse wateren verdwijnt, is discussie. Onderzoeksinstituut Deltares schatte in 2013 dat er jaarlijks ruim 500 ton lood in het water verdwijnt. 470 ton in zee en 54 ton in zoet water. Volgens Sportvisserij Nederland kloppen die aantallen niet. "Maar we horen van hengelsportwinkels dat ze duizenden kilo's per jaar verkopen", zegt Egbert Lobée van de stichting Gezond Water. "En er zijn ongeveer vierhonderd van die winkels in Nederland."

Gezond Water wil de overheid dwingen om te gaan handhaven. "Wij proberen de bevoegde instanties aan te zetten tot actie tegen het onnodig gebruik en verlies van vislood in het water", zegt Lobée. "Lood is gif, niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren en het hoopt zich op in de voedselketen. Daar merken wij niet direct iets van, maar lood is een tijdbom. En elke visser die je ziet vist alleen maat met lood. Als het aan de lijn zit, valt het wel mee, maar als de lijn breekt, valt het in het water. Het wordt tijd dat het een keer stopt."

En daarom stapte de stichting naar de bestuursrechter én daarom stuurt de stichting brieven met daarin de oproep tot actie naar alle gemeenten in Nederland. "Als je bij het waterschap een vergunning zou aanvragen om lood in het water te lozen, dan wordt die geweigerd", zegt Lobée. "Als een bedrijf zo'n hoeveelheid lood zou lozen, wordt de vergunning ingetrokken en wordt het bedrijf daarop aangesproken. Maar als een sportvisser het doet, is er niemand die er iets van zegt."

Rijkswaterstaat voelt er niets voor om vissers te gaan controleren, bleek onlangs bij een zitting van de bestuursrechter. "Dan zou er met grote regelmaat inzet gepleegd moeten worden tot naleving", zei een medewerker. "Eenvoudig gezegd: we hebben wel wat beters te doen. Er worden prioriteiten gesteld." De bestuursrechter legde hem uit dat Rijkswaterstaat misschien geen keuze heeft. "Als er wordt gevraagd om handhaving, zal u wel moeten."

De stichting voelt zich gesterkt door een eerdere uitspraak van de rechtbank in Middelburg. Daarin stelde de rechter dat voor het vissen met lood een vergunning zou moeten worden aangevraagd, omdat vissers bij elke visbeurt grote kans lopen hun loden gewichtjes te verliezen. "Uiteindelijk is er maar één instantie die hierover een knoop kan doorhakken", zei de bestuursrechter. "En dat is de Raad van State."