De laatste dwangarbeiders van Zeeland (video)
Dwangarbeiders Internet 2
Arbeidseinsatz
WESTKAPELLE - Ruim 5.000 Zeeuwse mannen werden in de oorlog opgeroepen om te komen werken in Duitsland. Tachtig van deze mannen kwamen na 1943 terecht in de fabriek van Rudolph Sack, waar eerst landbouwwerktuigen en later onderdelen voor de wapenindustrie werden gemaakt. Tot 2009 kwamen de mannen van de 'Arbeidsinsatz' , zoals de tewerkstelling in het Duits heet, met regelmaat bij elkaar. Maar de meeste dwangarbeiders zijn overleden.
Praten
Marien Phernambucq, Jo Willeboordse en Willem Ruissen hebben nooit veel gepraat over hun verleden in Leipzig. Maar toen de zoon van een Zeeuwse mede-dwangarbeider Ad van Sluijs, Paul, in de archieven dook, vertelden de mannen van de Sackfabriek hun verhaal. Van Sluijs legde ze vast in zijn boek 'Gedwongen Vriendschap'. De omstandigheden van de mannen waren niet best. 72-urige werkweken, weinig en slecht eten en later in de oorlog gevaar door bombardementen. Toch waren er lichtpuntjes; de nu 97-jarige Marien Phernambucq mag graag vertellen over zijn Russische en Poolse vriendinnetjes die ook als dwangarbeiders aan de slag waren.
Andere dwangarbeiders
Overigens zijn er waarschijnlijk nog enkele andere dwangarbeiders in leven die ergens anders hebben gewerkt dan in Leipzig. Maar in het boek van Van Sluijs ligt de focus op mannen van de Sackfabriek.
